Σελίδες

Πέμπτη 5 Νοεμβρίου 2009

Αρχιμανδρίτης Βασίλειος Γοντικάκης


(πρώην Ηγούμενος Ι. Μ. Ιβήρων - Αγ. Όρους)"

Α’

Πολλά λέγονται και γράφονται για τη Συνθήκη του Σένγκεν και το «ηλεκτρονικό φακέλωμα». Πολλοί θρησκευτικοί και πολιτικοί παράγοντες αγωνίζονται με θέρμη πάνω στο θέμα.

Αναμφίβολα το φαινόμενο της Συνθήκης αυτής και όλων των σχετικών που προηγούνται και έπονται είναι επακόλουθο μιας γενικωτέρας καταστάσεως. Και δεν μπορούμε να εξετάσουμε ένα θέμα σωστά αν το απομονώσουμε από όλα τα άλλα που το συναπαρτίζουν. Οπως δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα συμπτώματα μιας αρρώστιας αν δεν κάνουμε τη διάγνωση από πού προέρχεται και πώς ριζικά θεραπεύεται.

Πάνω σ' αυτή την προσπάθεια διαγνώσεως και θεραπείας τολμά να ψελίσει κάποια λόγια ο υπογράφων μεταφέροντας μηνύματα που χαρίζει ο λειτουργικός κόσμος του Αγίου Ορους και η κοινωνία των Αγίων, ζώντων και κεκοιμημένων.

Αν κάτι καλό λέγεται, οφείλεται σε άλλους. Αν κάτι ηχεί παράφωνα, οφείλεται στον υποφαινόμενο και ζητεί συγγνώμη.

* * *

Με την πρόοδο της επιστήμης, της τεχνολογίας και ιδίως της ηλεκτρονικής έχουν δοθεί στα χέρια του ανθρώπου δυνατότητες πολλές, επικίνδυνες και ανεξέλεγκτες, που φαίνεται να ξεπερνούν την πνευματική ωριμότητα και σύνεσή του.

Ολοι το νιώθουμε, χωρίς καμία εξαίρεση, ότι ζούμε σε μια κρίσιμη εποχή· ότι συμβαίνουν πράγματα πρωτόγνωρα και πρωτάκουστα στην ανθρωπότητα· ότι αυτά αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο.

Καταστρέφουμε τον πλανήτη που μας φιλοξενεί. Φτάσαμε στη μόλυνση του περιβάλλοντος, στη διεύρυνση της τρύπας του όζοντος, στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, στην όξινη βροχή, στα μολυσμένα φρούτα και νερά. Γίναμε μανιακοί της πάση θυσία δυνάμεως. Λατρεύουμε το χρήμα. Διψούμε για εξουσία. Θυσιάζουμε τα πάντα. Εμπορευόμαστε τον θάνατο. Και τα παιδιά τα ποτίζουμε ναρκωτικά ­ προκειμένου να αυξήσουμε τον πλούτο, την ισχύ, την επιρροή μας.

Δημιουργήσαμε τράπεζες πληροφοριών, αίματος, σπέρματος, εμβρύων. Παρεμβαίνουμε στα μυστήρια της γενετικής. Αλλιώνουμε τη θεόσδοτη φύση και αρχή της δημιουργίας.

Δημιουργούμε ανθρώπους του σωλήνα, κλωνοποιημένα όντα. Ετοιμάζουμε ανθρώπους τραυματισμένους, από κατασκευής ελλιπείς. Αντί για μήτρα μητέρας, να έχουν σωλήνες ή μήτρα μητριάς. Και γεννιούνται πλάσματα, έρχονται στη μήτρα της σημερινής κοινωνίας, που τα μορφώνει και τα οδηγεί σε χαμηλά ενδιαφέροντα και κλειστές προοπτικές. Οχι άνω θρώσκοντα (ανθρώπινα) αλλά κάτω πορευόμενα προς το αδιέξοδο, το τέλμα, την απόγνωση, τον θάνατο.

Και τις αγελάδες τρελάναμε και τον άνθρωπο κάναμε νούμερο. Ο φόβος απλώνεται. Διοργανώνονται συνέδρια, συσκέψεις ειδικών και αρμοδίων σε τοπική ή παγκόσμια κλίμακα. Αλλά μας έχει ξεφύγει ο έλεγχος. Το συγκράτημα στον κατήφορο είναι μηδαμινό· η χιονοστιβάδα προχωρεί, διογκούται και κατρακυλά, ασχέτως των προσπαθειών μας.

Μέσα σ' αυτό το κλίμα, την κατάσταση, τι κάνουμε; Υπάρχει ελπίδα; Αναμφίβολα ναι· αν θέλουμε να δούμε την πραγματικότητα κατάματα, ειλικρινά και έντιμα, χωρίς φοβίες ότι καταστραφήκαμε τελεσίδικα ούτε στρουθοκαμηλισμούς που μας αποκρύπτουν τη ρίζα του προβλήματος.

Πάντως χρειάζεται προσοχή, γιατί μέσα σ' αυτό το κλίμα ευδοκιμούν ζιζάνια. Γεμίσαμε ψευδοπροφήτες. Θρησκείες χωρίς Θεό. Λατρείες δαιμονικές. Αντιχρίστους και αντιευαγγέλια. Προφήτες κακών, εμπορευόμενους τον φόβο του κόσμου.

Ο Κύριος το λέει ξεκάθαρα ότι πολλοί ψευδοπροφήτες θα παρουσιασθούν στους εσχάτους χρόνους, που θα προσπαθήσουν να πλανήσουν, ει δυνατόν, και τους εκλεκτούς. Προσέξτε μην πλανηθείτε. Αν σας πουν: Ιδού εν τη ερήμω εστί, μη εξέλθητε· ιδού εν τοις ταμείοις, μη πιστεύσητε. Γιατί η παρουσία του Υιού του ανθρώπου είναι σαν την αστραπή που φωτίζει την υπ' ουρανόν.

Αυτή η αστραπή της θεότητος είναι το φως το αληθινό που φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον. Σώζει τον κόσμο. Πείθει εσωτερικά τον άνθρωπο, γιατί του χαρίζει ειρήνη και βεβαιότητα, γιατί του λέει την αλήθεια όλη. Δεν τεμαχίζει ούτε αποκρύπτει. Ενώ οι ψευδοπροφήτες φέρνουν τη σύγχυση. Αντί να λύνουν προβλήματα, προχέουν σκότος. Αντί να βοηθούν, βασανίζουν τον κόσμο. Βλέπουν είδωλα. Εμπαίζονται από τον πονηρό. Τους δείχνει τη μία πλευρά. Παίρνουν ένα τμήμα, το απολυτοποιούν. Και φθάνουν στην κόλαση του μισού και του μίσους. Τους ξεφεύγει το όλο και έτσι περιφρονούν και το επιμέρους.

Αλλά και αυτό κάνει καλό, γιατί, όπως λέει ο Απόστολος, «δει και αιρέσεις είναι, ίνα οι δόκιμοι φανεροί γένωνται».

Δεν φοβάται η Ορθοδοξία τις αιρέσεις, όπως το αγαθόν δεν φοβάται το κακόν. Τα πάντα χρήται αγαθοπρεπώς ο Θεός. Η δυσοσμία του κλειστού χώρου της αιρέσεως αναγκάζει αυτούς που έχουν αισθήσεις και οσφραίνονται να βγουν στον ανοικτό χώρο της υγείας, της Ορθοδοξίας, του φωτός, για να ανασάνουν.

* * *

Ακούγεται συχνά από πολλούς ότι μέσα στην Ευρώπη είμαστε οι λίγοι, οι μικροί, η θρησκευτική και πολιτιστική μειονότης. Μεθοδεύεται η συρρίκνωση, αποδυνάμωση και εξάρθρωση της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού. Θα αφομοιωθούμε, θα διαλυθούμε...

Με τον τρόπο που μιλούν και γράφουν ενσπείρουν εκούσια ή ακούσια τον πανικό με δόσεις. Εχουν αποδεχθεί ότι είμαστε γραικύλοι και ψοφοδεείς. Αγόμεθα και φερόμεθα από τους ισχυρούς, που είναι οι πολλοί και οι πλούσιοι. Πηγαινοερχόμαστε πέρα - δώθε σαν το εκκρεμές. Δεν έχουμε έρμα. Είμαστε χαμένοι.

Ετσι δεν δίδουν κουράγιο με τον λόγο τους. Δεν διαφαίνεται διά των σιωπών που παρεμβάλλονται στα λεγόμενά τους (και αυτές οι σιωπές λένε τα πολλά και κύρια) ότι πιστεύουν και ζουν το γεγονός πως στην πίστη και στη ζωή που σαρκώνεται και φανερώνεται στη Θεία Λειτουργία υπάρχει κάποια δύναμη σωτήρια, αναντικατάστατη και ανίκητη από τον πονηρό, η οποία σώζει εν γνώσει τους πιστούς και παρέχει την ελπίδα και αναμφισβήτητη δυνατότητα σωτηρίας του σύμπαντος κόσμου.

Αυτοί που έτσι μιλούν έχουν την εντύπωση ότι αμύνονται υπέρ της ελληνικής παραδόσεως και της Ορθοδόξου πίστεως. Αλλά, χωρίς ίσως να το αντιληφθούν, έχουν τόσο πολύ επηρεασθεί οι ίδιοι από τη στενή λογική του παρόντος αιώνος που και την Ορθοδοξία αγνοούν και την Ελλάδα βασανίζουν.

Τίποτε που οδηγεί στην απόγνωση δεν προέρχεται από την Εκκλησία. Και τίποτε που εθελοτυφλοί αγνοώντας την τραγικότητα των καιρών δεν σχετίζεται με την τόλμη της πίστεως.

Ποιος σας είπε άλλωστε ότι διαφέρει ο νόμος της ζούγκλας από εκείνον της σημερινής ζωής; Και ποιος σας είπε ότι δεν έχει αντοχή η πίστη και η Παράδοσή μας, όχι μόνο τις δοκιμασίες να ξεπεράσει, αλλά να είναι ευγνώμων και προς αυτούς που τις προκαλούν;

Και ποιος σας είπε ποτέ ότι οι Ελληνες νίκησαν στην ιστορία με την αριθμητική υπεροχή και ότι το θαύμα της πίστεως στηρίζεται στη στατιστική;

Πάντοτε ο δυναμισμός του ελληνικού και Ορθοδόξου βρίσκεται στο ελάχιστο και αδύνατο, που κρύβει μέσα του κάτι το μέγιστο πνευματικά. Και Αυτό από μόνο του φανερώνει κάποια θεϊκή ευγένεια και λεπτότητα ανθρωπιάς που σώζει τον αδύνατο, χωρίς να τον πληγώνει, και είναι ξένο προς τη βαρβαρότητα του άγαν, που συνθλίβει τον άνθρωπο, χωρίς να τον υπολογίζει.

Το κακό δεν είναι όλες οι σύγχρονες δοκιμασίες· το κακό και επικίνδυνο για όλους είναι:

Οταν οι Ορθόδοξοι θεολόγοι και ιερωμένοι δεν μιλούμε τη γλώσσα της Ορθοδοξίας, της ανατροπής της καθεστηκυΐας τάξεως της φθοράς, δεν μιλούμε τη γλώσσα της αγάπης της Θείας Λειτουργίας, που είναι η μητρική γλώσσα του ανθρώπου. Αλλά αμυνόμαστε απλώς λογικά, στηριζόμενοι στην ισχύουσα νομοθεσία, για τη συνταγματική ελευθερία του ατόμου (ανεπαρκή για τον άνθρωπο πράγματα, που δεν τα περιμένει από μας).

Και όταν οι πολιτικοί σκέφτονται για την Ελλάδα με τη λογική της Δύσεως· ξεχνούν το θεόπλαστο είναι τους και ενεργούν σαν να μην ήταν ιερή η αποστολή που τους ανέθεσε η «εκκλησία του δήμου». Σαν να μην είχαν από την Παράδοσή μας τη δυνατότητα να δουν το πνευματικό περιεχόμενο της όποιας πολιτικής, πολιτιστικής ή στρατιωτικής αποστολής τους.

Ετσι διαπληκτιζόμαστε στείρως· αποπροσανατολίζουμε τον λαό και δημιουργούμε ηττοπάθεια και πνεύμα δειλίας στους πιστούς, λέγοντας ότι είμαστε λίγοι, γραικύλοι...

Κλασικά παραδείγματα που μας κρίνουν και μας οδηγούν παρουσιάζονται ο Αγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και ο Στρατηγός Μακρυγιάννης.

Ο πρώτος, όντας άγιος Ορθόδοξος μοναχός, ξέρει τι κάνει· και χωρίς να βάλει νερό στο κρασί της πίστεώς του, σώζει και τον Τόπο του.

Και ο δεύτερος, όντας συνειδητός Ελληνας, που πολεμά για την ελευθερία της πατρίδας του, φανερώνει τη δύναμη της πίστεως και την αρχοντιά της τιμιότητός του με τον τρόπο που ζει, αγωνίζεται και γράφει.

* * *

Πολλοί, θέλοντας να στηρίξουν την άποψή τους, που προκαλεί αίσθημα φόβου και τρόμου, αναφέρουν κάποια μενονωμένα χωρία της Αποκαλύψεως του Αγίου Ιωάννου. Αλλά αυτή η απομόνωση χωρίων είναι έργο των αιρετικών και πλανεμένων, για να σκορπίσουν ταραχή και να δημιουργήσουν σύγχυση.

Αντιθέτως ο Αγιος Ιωάννης ο Θεολόγος εν Πνεύματι αγίω βλέπει το σύνολο. Και γράφει ό,τι γράφει όχι για να τρομοκρατήσει, αλλά για να παρηγορήσει και να ενισχύσει με το να πει όλη την αλήθεια, χωρίς να κρύψει ή να παραποιήσει τίποτε. Και όταν λέει: «Εγώ, Ιωάννης, ο αδελφός υμών, εγενόμην εν πνεύματι εν τη κυριακή ημέρα... και είδον ουρανόν καινόν και γην καινήν», είναι σαν να λέει: Εγώ, ο αδελφός υμών Ιωάννης, λειτουργήθηκα.

Και βλέπει στον λειτουργικό χρόνο διαμιάς όλα όσα συνέβησαν, συμβαίνουν και θα συμβούν. Δεν ωραιοποιεί την αμαρτία. Δεν αρνείται την πραγματικότητα της πλάνης, την παρουσία του πονηρού. Γνωρίζει «τα βαθέα του σατανά», την προσπάθεια και το έργο του. Και τα γράφει όλα αυτά ξεκάθαρα, επειδή ξέρει πού καταλήγουν, σε ποιον ανήκει η τελική νίκη. Οι πάντες θα πολεμήσουν με το Αρνίον και το Αρνίον το εσφαγμένον θα τους νικήσει.

Ετσι η «Αποκάλυψις», το φοβερότερο βιβλίο της Καινής Διαθήκης με τις τερατόμορφες εμφανίσεις του πονηρού, τις αρρώστιες, θεομηνίες και συμφορές, αποδεικνύεται το πιο χαρούμενο, μελωδικό και επινίκιο τροπάριο, η «καινή ωδή» προς το αδύνατο Αρνίον, το εσφαγμένον από καταβολής κόσμου, που είναι η σάρκωση, η φανέρωση, της θυσιαστηρίου προσφοράς· της Αγάπης, η οποία δημιούργησε τα πάντα, τα συντηρεί και τα κατευθύνει.

«Αξιόν εστι το Αρνίον το εσφαγμένον λαβείν την δύναμιν και πλούτον και σοφίαν και ισχύν και τιμήν και δόξαν και ευλογίαν» (Αποκ. 5,13).

Είναι τολμηρός ο Αγιος Ιωάννης, ξεκάθαρος και αληθινός. Κινείται από το Αγιο Πνεύμα. Και αν πολλά δεν τα καταλαβαίνεις· αν είναι σκοτεινά, δυσερμήνευτα, αν λέγονται συμβολικώς· και γι' αυτό οι Πατέρες δεν τα ερμηνεύουν κατά λέξιν· όμως δι' όλων αυτών σε πείθει, σε αναπαύει, σου μεταγγίζει εσωτερική ειρήνη και βεβαιότητα.

Ο λόγος του είναι απόλυτος και σαφής. Δεν ανέχεται μεσαίες λύσεις: «Οφειλες να ήσουν θερμός ή ψυχρός· επειδή είσαι χλιαρός, θα σε κάνω εμετό».

Συμπεριφέρεται παντοκρατορικά. Δεν προτείνει λύσεις αμφίβολες, εφήμερης παρηγοριάς, που οδηγούν σε οριστική καταδίκη. Δεν ερεθίζει κτυπώντας τους «κακούς» ούτε κολακεύει αποκοιμίζοντας τους «καλούς». Δίδει τη δυνατότητα σε όλους να κινηθούν ελεύθερα. Εχει τη συνείδηση ότι υπηρετεί και ζητεί την αλήθεια, γι' αυτό και μεταφέρει τον αγώνα στον ανοιχτό χώρο της ελευθερίας: «Ο αδικών αδικησάτω έτι, και ο ρυπαρός ρυπαρευθήτω έτι, και ο δίκαιος δικαιοσύνην ποιησάτω έτι, και ο άγιος αγιασθήτω έτι» (Αποκ. 22,11).

Μέσα σ' αυτή την ελευθερία που παρέχεται εξίσου σε όλους, δικαίους και αδίκους, υπάρχει η δυνατότητα στον καθαρό να καθαρθεί έτι, γιατί έχει ακαθαρσία μέσα του. Και στον ρυπαρό και άδικο να μετανοήσει, να έλθει στο φως, γιατί η αληθινή του ύπαρξη ζητεί το φως, την καθαρότητα, και όχι τη ρυπαρότητα και αδικία.

Αυτή είναι η σωτήρια και επικίνδυνη διά της ελευθερίας αγωγή που δίδεται στην Ορθοδοξία. Καταργεί, όσο και αν στοιχίζει για τον άνθρωπο, το ψέμα. Διαγράφει την κατά φαντασίαν αγιότητα. Μιλά σε όλους με αγάπη. Τους τιμά με το να τους ωθεί σε δρόμους δύσκολους, προσωπικού αγώνα. Τους αγκαλιάζει παρέχοντάς τους ελευθερία. Τους κρατά μαζί του, ενώ φαίνεται ότι τους πετά σε θάλασσα επικίνδυνης περιπέτειας και μοναξιάς. Και όλα αυτά γιατί θέλει να σωθεί ο άνθρωπος, όχι να κουτσουρευθεί. Να ανατείλει από μέσα του συνειδητά το κεκρυμμένο μεγαλείο του, που ανακεφαλαιώνει το όλον.

Μέσα σ' αυτό το τετελειωμένο λειτουργικά μυστήριο της σωτηρίας, όπου «κατεπόθη ο θάνατος εις νίκος» (Α' Κορ. 15,54) ο άνθρωπος βρίσκει τον εαυτό του και τον λόγο υπάρξεως του κόσμου.

Η Αποκάλυψις του Αγίου Ιωάννου είναι η φανέρωση της λειτουργικής εμπειρίας και πληρότητος. Και η Θεία Λειτουργία της Ορθοδόξου Εκκλησίας είναι το ανοικτό παράθυρο της αποκαλύψεως της αλήθειας, απ' όπου βλέπει ο πιστός τον χρόνο συνεσταλμένο λειτουργικά και τον κόσμο φωτισμένο θεία Χάριτι.

Αν κατά χάριν δεν σου αποκαλυφθεί λειτουργικά το σύνολο, αγνοείς και το επιμέρους, έστω και αν νομίζεις ότι το έχεις στα μάτια σου μπροστά και το κρατάς στα χέρια· το αγνοείς, το υποτιμάς, το συκοφαντείς, γιατί το χωρίζεις από το όλο.

Αν δούμε για λίγο το σύνολο της ιστορίας, μέσα στο φως της λειτουργικής αλήθειας, ησυχάζουμε και βλέπουμε ότι υπάρχει συνέχεια και συνοχή. Ετσι ο άνθρωπος που ζει εν Χριστώ ξέρει σε ποιον ανήκει η τελική νίκη. Δεν το συζητεί, γιατί το ζει. Δεν διερωτάται ούτε είναι περίεργος για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, γιατί λειτουργικώς και αυτά που φαίνεται να διακυβεύονται είναι τελειωμένα και έχει αυτά που αναμένονται.

Μέσα στη Μεγάλη Παρασκευή φωτίζει η χαραυγή της Αναστάσεως. Μέσα στην Εκκλησία η ζωή είναι σταυροαναστάσιμη και το πένθος χαροποιό. Διά του σταυρού έρχεται η όντως χαρά. Και συλλειτουργούν στο μυστήριο της σωτηρίας μας οι δοκιμασίες με την αγαλλίαση, η θλίψη με την παράκληση, όπως συλλειτουργούν στο ζωντανό δέντρο οι πικρές ρίζες στη σκοτεινή γη με τους κλάδους, τα άνθη και τους καρπούς στο φως του ήλιου και της ζωής.

Ζώντας μέσα σ' αυτή την ολοκληρωμένη ζωή της ζωηφόρου νεκρώσεως, της χαράς που βλαστάνει από τον θρήνο της μετανοίας, οι πιστοί είναι έτοιμοι για ό,τι ο Θεός επιτρέψει. Και το Ευαγγέλιο ξεκάθαρα προτρέπει: Μην προμελετήσετε πώς ή τι θα πείτε, πώς θα απολογηθείτε, γιατί εκείνη την ώρα θα σας δοθεί λόγος. Και δεν θα είσθε εσείς, αλλά το πνεύμα του Θεού που θα ομιλεί.

Οντες γεμάτοι από το πνεύμα του Θεού οι μάρτυρες ήδη και την ώρα του μαρτυρίου ­ όχι μετά απ' αυτό ­ βρίσκονταν μέσα στην ανεκλάλητη χαρά του παραδείσου. Και οι Νεομάρτυρες πήγαιναν στα βάσανα ως προς ξεφαντώματα, όπως αναφέρει ο Αγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Επειδή είχαν το κουράγιο του νικητού, του σωσμένου και εμπεπλησμένου με τη σώζουσα χάρη· πριν, κατά και μετά το μαρτύριο.

Ετσι ζουν οι πιστοί λειτουργικά αυτό που λέγεται ξεκάθαρα, ότι ο Θεός «ουκ απέστη πάντα ποιών, έως ημάς εις τον ουρανόν ανήγαγε και την βασιλείαν αυτού εχαρίσατο την μέλλουσαν». Εχουμε και τρεφόμαστε από την ζωήν, την τροφήν και βασιλείαν την μέλλουσαν. Τα προσδοκώμενα δεινά, μέσα στη Θεία Λειτουργία, μέσα στην Αποκάλυψη, είναι ήδη παρόντα και περασμένα, γιατί έχουμε φθάσει στο τέλος. Ζούμε εν Χριστώ, που ειναι το Α και το Ω.

Και ο κεχαριτωμένος πιστός όχι μόνο γνωρίζει την αρχή και το τέλος, αλλά έχει τη βεβαιότητα εκείνου που είναι «κατά χάριν άναρχος και ατελεύτητος».

Β’

Ο άνθρωπος, η κορωνίδα της δημιουργίας, έχει μέσα του το επικίνδυνο δώρο της ελευθερίας. Γι' αυτό και ο ίδιος είναι επικίνδυνος και κουραστικός για όλα τα συστήματα και τις θεωρίες.

Σωτηρία του δεν είναι η έξωθεν παροχή αγαθών. Δεν μπαίνει ο άνθρωπος σε κατασκευασμένο από τρίτους παράδεισο. Ο παράδεισος, ως έκπληξη ζωής, ανατέλλει από τον κάθε ένα άνθρωπο. «Η βασιλεία του Θεού εντός ημών εστί».

Μέσα στον άνθρωπο κυοφορείται το θαύμα τού «εξαίφνης», η αλλαγή, η έκπληξη, ο αιφνιδιασμός. Μπορεί να μετανοήσει, να μεταμορφωθεί· να αλλάξει νου και μορφή. Σου επιφυλάσσει εκπλήξεις. Μπορεί ο έσχατος να γίνει πρώτος και ο πρώτος έσχατος. Δεν προδιαγράφεται η ζωή του. Δεν υπολογίζεται η αξία του. Είναι ένα ον εν εξελίξει. Βρίσκεται εν πορεία. Μένει πάντοτε ο ίδιος, γινόμενος εξ ολοκλήρου άλλος θεία Χάριτι.

Δεν είναι τμήμα ενός συνόλου. Είναι δυνάμει το όλον. Είναι εν σμικρώ ολόκληρη η Εκκλησία.

Αυτό το έκτακτο, το μοναδικό και ανεπανάληπτο που κρύβει μέσα του ο κάθε άνθρωπος έρχεται και θέλει να σώσει η Εκκλησία. Και διά της σωτηρίας και του φωτισμού του ανθρωπίνου προσώπου φωτίζεται και σώζεται ο κόσμος όλος και η δημιουργία.

Αν η ανθρωπική θεωρία της νεωτέρας φυσικής καταλήγει στο ότι το σύμπαν φτιάχθηκε με αυτές τις σταθερές, για να δημιουργηθεί και να ζήσει ο άνθρωπος, μπορούμε να πούμε ότι η Εκκλησία δημιουργήθηκε για να προσφέρει τη λειτουργική πραγματικότητα ως θεανθρώπινη μήτρα που πλάθει τον ελεύθερο άνθρωπο. Είναι η μητέρα και όχι η μητριά του ανθρώπου. Τον κυοφορεί, τον τιθηνεί, τον παιδαγωγεί, τον υπομένει, τον ανέχεται. Του δίδει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί. Να πραγματοποιήσει τον σκοπό της υπάρξεώς του. Θέλει να τον δει σωσμένο, καταξιωμένο, ώριμο, ελεύθερο, ανεξάρτητο. Και επειδή ο κάθε ένας ανακεφαλαιώνει εν αγάπη το όλον, η ανεξαρτησία της ελευθερίας δεν παραβλάπτει αλλά επιβεβαιώνει τη γνησιότητα της ενότητος.

Μέσα σ' αυτή τη λειτουργική ατμόσφαιρα της Εκκλησίας ο Θεός θυσιάζεται για να μπορέσει να σωθεί ο άνθρωπος ο ασήμαντος, ο περιφρονημένος, ο παραστρατημένος και χαμένος. «Ηλθε ζητήσαι και σώσαι το απολωλός».

Και το ότι ο Υιός του Θεού, γενόμενος άνθρωπος και επιστρέφων προς τον Πατέρα Του, παίρνει μαζί του, πρώτο οικήτορα του παραδείσου, όχι κάποιο μαθητή, αλλά έναν άγνωστο ληστή, δείχνει το χαρούμενο μήνυμα του Ευαγγελίου: ο άνθρωπος μπορεί να μετανοήσει. Και την τελευταία στιγμή μπορεί να κερδίσει το παν. Μπορεί να βρεθεί ο χαμένος, να θεραπευθεί ο ασθενής, να αποχαρακτηρισθεί ο στιγματισμένος και να αναστηθεί ο νεκρός.

Αυτό συμβαίνει μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα και στη Θεία Λειτουργία της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αυτή τη σωτηρία του ανθρώπου ζητούσαν και περίμεναν οι γενιές που πέρασαν μέσα στην ελληνική και παγκόσμια παράδοση και ιστορία. Αυτή την απελευθέρωση ζητεί και σήμερα ο άνθρωπος.

Και αν ο άνθρωπος ισορροπήσει εν ελευθερία και Χάριτι, αν λειτουργήσει ως ιερεύς της κτίσεως και αν ευχαριστιακά δεχθεί και χρησιμοποιήσει τη δημιουργία όλη, τότε παίρνει τον δρόμο της σωτηρίας. Συνειδητοποιεί την αποστολή του. Η ζωή του γίνεται ιερουργία και η πνευματική του απασχόληση δράση ευεργετική για όλο τον κόσμο. Ετσι σώζεται ο άνθρωπος και δι' αυτού η δημιουργία. Διότι «και αυτή η κτίσις ελευθερωθήσεται από της δουλείας της φθοράς εις την ελευθερίαν την δόξης των τέκνων του Θεού» (Ρωμ. 8,21).

Αν όμως ενεργήσει διαφορετικά· αν υποκύψει στον πειρασμό της φιλαυτίας και θεοποιήσει την απληστία και δίψα του για εξουσία και κυριαρχία πάνω στους ανθρώπους και στη δημιουργία, τότε η δική του παράνοια και ανισορροπία θα συμπαρασύρει στον τελικό όλεθρο και ολόκληρη τη δημιουργία.

Αν σκοπό της ζωής μας βάλουμε την οικονομική σύγκλιση και την αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος· αν ιδανικό μας είναι ο Homo Oeconomicus, τότε η ελευθερία μας είναι περιττή. Και αυτοί που μας καθοδηγούν φροντίζουν να μας απαλλάξουν από το περιττό φορτίο της προσωπικής ελευθερίας.

Αντιθέτως, αν είμαστε απαιτητικοί· αν ζητούμε το γνήσιο, έστω και ελάχιστο, που σπα τις αλυσίδες κάθε σκλαβιάς και ρίχνει τα φράγματα κάθε αποκλεισμού· αν θέλουμε να φθάσουμε στη «θύραν ην ουδείς δύναται κλείσαι» και να προχωρήσουμε στην ατελεύτητη επέκταση προς το μυστήριο της κοινωνίας των αγαπωμένων προσώπων και όχι στην κόλαση των αντιμαχομένων ατόμων, τότε λύση είναι η «καινή κτίσις» και η λογική της Θείας Λειτουργίας, η λογική και η ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Είναι απόλυτα ειλικρινής ο Σαρτρ και αντιπροσωπεύει έναν πολιτισμό και μια στάση ζωής όταν λέει ότι η κόλασή του είναι οι άλλοι. Και είναι αντίστοιχα απόλυτα ειλικρινής και αντιπροσωπεύει έναν άλλον πολιτισμό ο αβάς του Γεροντικού που λέει: «Είδες τον αδελφόν σου, είδες Κύριον τον Θεόν σου».

* * *

Αν δεις μέσα από τη Θεία Λειτουργία την Ευρώπη και τον άνθρωπο, αυθόρμητα λες: Ναι και Οχι.

Διακρίνεις πρόοδο και στασιμότητα· πλούτο και ένδεια. Κάτι υπάρχει μέσα στην ιστορία της που δεν το ανέχεσαι. Κάτι λάμπει που δεν είναι χρυσός. Κάτι κρύβεται που είναι ύποπτο. Ολη η ζωή στην Ευρώπη διοργανώνεται διαφορετικά. Η ζωντάνια του ανθρώπινου αυθορμητισμού πάει στο περιθώριο. Η θεολογία γίνεται σχολαστικισμός, η Εκκλησία κράτος, η πνευματική ζωή σκυθρωπιάζει. Ο άνθρωπος διαμαρτύρεται. Και δικαιολογείς τις φωνές των αντιφρονούντων. Δεν υποφέρεις την επιβαλλόμενη τάξη. Λες ναι στις κραυγές προς ελευθερία. Νιώθεις κοντά στους αμφισβητίες, που αντιπροσωπεύουν κάτι βαθύ και ανθρώπινο· αγωνίζονται απεγνωσμένα για το σπάνιο και δυσεύρετο που τους στερούν.

Και μέσα στην εξωλειτουργική αυτή παράδοση ο άνθρωπος συνθλίβεται. Τα προβλήματα λύνονται με δυναμικές επεμβάσεις των ισχυρών: για να κρατήσουν καθαρή την «πίστη» τους, στέλνουν στην πυρά τους αιρετικούς. Για να κρατήσουν καθαρή τη ράτσα τους, κάνουν άλλους σαπούνι. Για να επιβάλουν στον λαό τον παράδεισο που επινόησαν, κλείνουν εκατομμύρια στα κάτεργα.

Και η Δύση δεν ξεπέρασε αυτόν τον πειρασμό· την εύκολη λύση του ολοκληρωτισμού. Της ήταν ανέκαθεν μεγάλο βάσανο ο άνθρωπος. Τον βρήκε πολύ ασυμβίβαστο, απροσάρμοστο και ενοχλητικό.

Και σήμερα, που την Ενωμένη Ευρώπη συγκροτούν δημοκρατικά καθεστώτα, η Δύση δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τα καθαρώς παραδοσιακά μέσα. Αλλά, όταν δεν έχεις μάθει άλλον τρόπο να σκέφτεσαι, να μιλάς και να διοργανώνεις· όταν εκ παραδόσεως έχεις δώσει λύσεις παρεμφερείς, είναι επόμενο να γυρίζεις αναπόφευκτα στον ίδιο τρόπο του εγχειρήματός σου. Αυτός σε έχει σφραγίσει, σε έχει πλάσει.

Αλλά όταν η Ευρώπη θεωρείται δυνατή, με οικονομική ευρωστία και τεχνική πρόοδο· όταν θεωρείται φοβερή από όλους και από τους Ορθοδόξους Ελληνες· όταν τόσοι άλλοι γείτονες βλέπουν την Ευρωπαϊκή Ενωση με δέος και θέλουν να μπουν σ' αυτήν· όταν όλα αυτά συμβαίνουν, νιώθει ότι μπορεί και οφείλει να προχωρήσει με τη δική της λογική, εφαρμόζοντας τα ίδια συστήματα διακριτικά και με κάποια επίφαση δημοκρατικής ευπρεπείας· δεν θα μιλά για περιορισμό, αλλά για προστασία του ανθρώπου. Και θα αξιοποιήσει φυσικά στο έπακρο τη σημερινή ηλεκτρονική τεχνολογία, που, αν την είχε παλαιότερα, θα είχε κάνει θαύματα, δίδοντας ριζικές λύσεις και άλλη ίσως τροπή στην ιστορική εξέλιξη της κοινωνίας.

* * *

Οπότε δεν στέκουν οι απόψεις ότι υπάρχουν κάποιοι πλούσιοι και δυνατοί που αδικούν εμάς, τους φτωχούς και λίγους της «θρησκευτικής και πολιτιστικής μειονότητος». Είναι ψέμα αυτό. Είμαστε οι πλούσιοι, οι δυνατοί και πολιτισμένοι, που αδικούμε τον εαυτό μας και όλους τους άλλους. Εχουμε την ισχύ του Πνεύματος και κληρονομιά ακατάλυτη, που μας καθιστά υπευθύνους για την προστασία της ανθρώπινης ελευθερίας και αξιοπρέπειας.

Τα κροκοδείλια δάκρυά μας δεν θα μας απαλλάξουν από την ευθύνη. Είμαστε οφειλέται. Και θα μας ζητήσουν λόγο οι άνθρωποι, οι χιλιάδες, τα εκατομμύρια που αδικήθηκαν, κάηκαν, σάπισαν στα κάτεργα και αυτοί που σήμερα ζουν μέσα στον λιμό της ευμαρείας και στην ειρκτή της «ελευθερίας», που τους οδηγεί στη νάρκωση και τους πνίγει.

Δεν θα μας σώσει κανένα άλλοθι όταν σταθούμε στην τελική κρίση, όταν θα προσπαθούμε και δεν θα μπορούμε να δικαιολογήσουμε το γιατί δεν ζήσαμε και δεν δώσαμε τη μαρτυρία της Παραδόσεώς μας, που προσφέρει σαρκωμένη και έμπρακτη λύση στο πρόβλημα του ανθρώπου και της κοινωνίας του· στο πρόβλημα του νοήματος της ζωής και της συνεχείας της.

Αν οικονομικά είμαστε υποδεέστεροι συγκρινόμενοι με άλλους λαούς και αν δεν διαθέτουμε τα κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Τραπέζης, έχουμε όμως κάποια άλλα, μοναδικά, αδαπάνητα λειτουργικά κεφάλαια κάποιας άλλης Αγίας Τραπέζης, που είναι ικανή να θρέψει την οικουμένη με τη χαρά της Αναστάσεως, που νικά τον θάνατο:

«Η Τράπεζα γέμει, τρυφήσατε πάντες. Ο μόσχος πολύς, μηδείς εξέλθη πεινών. Πάντες απολαύσατε του συμποσίου της πίστεως. Πάντες απολαύσατε του πλούτου της χρηστότητος» (Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Κατηχητικός λόγος του Πάσχα).

Το χρέος μας είναι μεγάλο, συγκεκριμένο και οικουμενικό. Και το ότι η ελάχιστη Ορθόδοξη Εκκλησία, η μικρή αριθμητικά και αδύνατη ανθρωπίνως, προκαλεί κάποια αντίδραση ­ γιατί αυτή σώζει τον άνθρωπο ­ φανερώνεται και στις εκδηλώσεις και ενέργειες ανθρώπων «δυνατών και υπευθύνων», που κανονικά, αν ήταν αμελητέα ποσότης, έπρεπε απλώς να την αντιπαρέρχονται διά της σιωπής, ενώ συμβαίνει το τελείως αντίθετο:

Από τη μια μεριά, από τα κέντρα εξουσίας και «από τους δοκούντας άρχειν των εθνών», εκφράζεται μια ανησυχία. Ο κ. Χάντινγκτον με τους επιτελείς του στο Χάρβαρντ επισημαίνει ότι η παρουσία της Ορθοδοξίας και της ξένης λογικής της συνιστά επικίνδυνη ανωμαλία στην ανατολική περιοχή της Μεσογείου.

Από την άλλη πλευρά, ο παλιός μελετητής και γνώστης της ιστορίας και της Ορθοδόξου Εκκλησίας σερ Στίβεν Ράνσιμαν δηλώνει ότι η Ορθοδοξία έχει τη δύναμη να επιζήσει κατά τον ερχόμενο αιώνα.

Ο Ρωμαιοκαθολικισμός και ο Προτεσταντισμός έχουν την ίδια λογική και κινούνται στο ίδιο πλαίσιο και στην ίδια ολοκληρωτική τακτική, όπου ο άνθρωπος αγνοείται, υποτιμάται.

Και οι δύο πλευρές έχουν δίκιο. Αν και ξεκινούν από διαφορετικές προϋποθέσεις, καταλήγουν στο ίδιο: εντοπίζουν την ίδια πραγματικότητα, που είναι για άλλους οσμή ζωής εις ζωήν και για άλλους οσμή θανάτου εις θάνατον (Β' Κορ. 2,16).

Οι Ορθόδοξοι πρέπει να είμαστε ευγνώμονες και προς τις δύο πλευρές (προπαντός προς την πρώτη) γιατί μας στέλνουν το ίδιο μήνυμα: δεν μπορούμε ατιμωρητί να κοιμόμαστε.

* * *

Το συμπέρασμα:

­

Δεν είμαστε λίγοι, είμαστε πολλοί. Το πλήθος και η δύναμή μας βρίσκονται στον δυναμισμό του προζυμιού της ελευθερίας του Πνεύματος.

­ Δεν θα μας φάνε. Οφείλουμε να φαγωθούμε για να δώσουμε στους πεινασμένους «τον ουράνιον άρτον, την τροφήν του παντός κόσμου», που μελίζεται και δεν διαιρείται· εσθίεται και ουδέποτε δαπανάται. Ετσι βρίσκουμε τον εαυτό μας, αποκτούμε δύναμη και εξοφλούμε το χρέος μας.

­ Δεν φοβόμαστε και δεν τα χάνουμε. Οχι επειδή είμαστε δυνατοί, αλλά επειδή είναι δυνατός Αυτός που μας αγαπά και αγαπά τον κάθε άγνωστο και ανώνυμο άνθρωπο με την αγάπη που αγαπά την οικουμένη.

­ Η εποχή μας είναι κρίσιμη, άρα καλή, αν τη δούμε μέσα από το μυστήριο της Θείας Λειτουργίας, της Ιεράς Αποκαλύψεως· είναι μια αφορμή μετανοίας και σωτηρίας όλων μας. Αν θα ήμασταν καλά κατά φαντασίαν και ανθρωπίνην επίνοιαν, αν δεν είχαμε προβλήματα ή νομίζαμε ότι δεν είχαμε, θα ήμασταν σε κατάσταση επικινδύνου νάρκης, ύπνου και ψευδαισθήσεως.

­ Δεν αμυνόμαστε. Κάνουμε επίθεση. Και η επίθεση γίνεται προς όφελος εκείνων προς τους οποίους επιτιθέμεθα.

Και αν θέλετε και για τη Συνθήκη του Σένγκεν και το φακέλωμα, το όχι έρχεται από μόνο του. Και το όχι αυτό λέγεται από αγάπη και για το καλό περισσότερο των Ευρωπαίων (εκείνων που νομοθετούν και παίρνουν αποφάσεις ­ όπως τις παίρνουν ­ και εκείνων που τις υφίστανται). Οχι τόσο για τους Ορθοδόξους· αυτοί είναι δοκιμασμένοι και παρηγορημένοι μέσα στα ατελείωτα ιστορικά τους μαρτύρια και στην ουράνια παράκληση της Θείας Λειτουργίας. Ετσι και οι πιο μεγάλες ελευθερίες είναι ανεπαρκείς για τις απαιτήσεις τους και η βαρύτερη σκλαβιά ανίκανη να θίξει την ελευθερία τους.


Πέμπτη 29 Οκτωβρίου 2009

Γέρων Αβέρκιος Καρεώτης (1872-1943)

Μοναχού Παισίου Καρεώτου - Κελλίον Αρχαγγέλων - Αβερκαίων

Συνέχεια από το ΑΡΧΑΓΓΕΛΩΝ ΤΟΠΟΣ


...Ο Γ. Νεόφυτος απεβίωσε στίς 9 Ιανουαρίου 1923, σε ηλικία 75 ετών, εις το νέο πλέον Κελλίον της συνοδείας των Άβερκαίων, αφή­νοντας ως διάδοχο καί κληρονόμο τον μοναχό Άβέρκιο με πενταμελή αδελφότητα. Ήδη, όμως ο π.Αβέρκιος Σιερέτης είχε ενεργό συμμετο­χή στα ιστορικά γεγονότα της εποχής του, ως ιδρυτικού μέλους της Ελληνικής Κελλιωτικής Άδελφότητος. Όταν εξερράγη ο Βαλκανι­κός πόλεμος το 1912, το αίσθημα των Ελλήνων μοναχών είχε κορυ­φωθεί. Η κελλιωτική αδελφότητα είχε αφειδώς προσφέρει χρήματα για τίς ανάγκες των δεινοπαθούντων Ελλήνων στη Βουλγαρία, καθώς καί στους μακεδονικούς συλλόγους καί στα αντάρτικα σώμα­τα. Καί πάλι έκανε έρανο μεταξύ όλων των Ελλήνων Κελλιωτών. «Εξέλεξεν αμέσως η Ελληνική Κελλιωτική αδελφότης τους Κελλιώτας Θεοδόσιον του Ιβηριτικού Κελλίου Αγία Άννα καί τον Άβέρκιον του Χιλανδαρινού Άγιοι Αρχάγγελοι, οίτινες μη φεισθέντες κόπους, συνοίθρησαν από τους κελλιώτας 420 λίρας χρυσάς... και εκόμισαν ταύτας εις Αθήνας προς τον πρωθυπουργόν κ. Ε. Βενιζέλον, έχοντες αποστολήν ίνα λάβωσι μέρος καί εις την κηδείαν του δολοφονηθέντος Βασιλέως Γεωργίου του Α'. Μεγάλην ευχαρίστησιν προυξένησεν η παρουσίασις των ανωτέρω προς τον κυρ. Βενιζέλον, ουχί τόσον δια τάς κομισθείσας λίρας, όσον δια τάς πληροφορίας, αίτινες εδόθη­σαν αυτώ εκ μέρους των ως άνω αδελφών».

Μαζί με τον ελληνικό στρατό, που κατέλαβε τη Θεσσαλονίκη, ακολούθησε καί ό βουλγαρικός, για να φανεί καί αυτός. Έφθασαν τότε στο Άγιον Όρος περί τους εβδομήντα επίλεκτους Βουλγάρους στρατιώτας με ένα λοχαγό, τους οποίους υπεδέχθη η Βουλγαρική μονή του Ζωγράφου. Σέ λίγες ημέρες έφθασαν στίς Καρυές, επιδεικτικώς, ψάλλοντας εθνικούς βουλγαρικούς ύμνους καί ξαναγύρισαν στη Ζωγράφου, προετοιμαζόμενοι για τη γενική επίθεση του 1913. Ή ελληνική κυβέρνηση ειδοποίησε τον αστυνόμο στίς Καρυές Βεργογιαννόπουλο εκ Σπάρτης, για τίς κινήσεις αυτές. Ό αστυνόμος τότε, μη έχοντας μεγάλη δύναμη ανδρών, παρά μόνον 2 με 3 άνδρες, εκάλεσε τον π. Άβέρκιο για να τον συμβουλευθεί. Ό Γ. Άβέρκιος ζήτησε καί έλαβε την αδεία, καί μάζεψε την ίδια ήμερα εκατό περίπου κελλιώτας, έχοντας ως βοηθό τον μοναχό Γρηγόριο, κελλιώτη της Ί. Μ. Γρηγορίου. Σέ δυο μέρες οι κελλιώτες έγιναν διακόσιοι και μαζί με εκατό λαϊκούς, οπλισμένοι καί με παράταξη, έχοντας επικεφαλής τον αστυνόμο, έφθασαν στη Ζωγράφου καί την πολιόρκησαν. Στή μονή είχαν κλεισθεί οι 70 στρατιώτες, όλοι οι εργάτες καί οι μοναχοί, έχο­ντας ως εφόδια τετρακόσια σακκιά αλεύρι μαζί με αλλά τρόφιμα. «Τον Ιερόν Λόχον όστις απηρτίζετο από Γέροντας μοναχούς καί υποτακτικούς, από Ιερείς καί ιεροδιακόνους, φέροντες ταινίας ελληνικάς επί της κεφαλής καί των χειρών, καί το όπλον κατέχοντες έπ' ώμου, προεπέμφθησαν εκ Καρυών δακρυρροούντες εκ συγκινήσεως με ευχάς των πλείστων μοναχών του Αγίου Όρους, οίτινες είχαν συγκεντρωθεί εις Καρυάς, απούσης της Ί. Κοινότητος».. Στή μονή Ζωγράφου ήσαν ελάχιστοι εθνοφρουροί Έλληνες στρατιώτες, οι οποίοι με την εμφάνιση του ιερού Λόχου πήραν θάρ­ρος, οι εντός όμως της μονής κλεισθέντες, τρομοκρατήθηκαν.

Αμέσως μόλις πολιόρκησαν τη μονή έκοψαν το νερό καί άρχισαν τίς συνενοήσεις περί παραδόσεως. Ό αξιωματικός Βούλγαρος αρνιό­ταν, περιμένοντας διαταγές καί βοήθεια από τη Βουλγαρία. Τότε του έδωσαν τελεσίγραφο, ή παραδίνεται, ή καίνε τη μονή. Ευδόκησε τότε να παραδοθεί ό βουλγαρικός στρατός στους εθνοφρουρούς καί όχι στον Ιερό Λόχο, παραδίνοντας 300 όπλα καί 10.000 φυσίγγια. Βέ­βαια, το σχέδιο του ιερού Λόχου ήταν η τέλεια κατάληψη της μονής καί ο εξελληνισμός της, αλλά ο αστυνόμος Βεργογιαννόπουλος υπέ­γραψε υπόσχεση να μη καταλλάβει τη μονή ο ιερός Λόχος. Ενοχλη­μένη ή Ελληνική Κελλιωτική Αδελφότης από αυτό, εξέλεξε καί απέ­στειλε τον Γ. Άβέρκιο στη Θεσσαλονίκη για να εκθέσει τα γεγονότα στις αρμόδιες αρχές καί όπως λάβει διαταγή για την ανακατάληψη της μονής Ζωγράφου. Οι αρμόδιοι, για λόγους κυβερνητικούς, συνεβούλευσαν να μείνουν τα πράγματα ως έχουν. Έτσι, ό Ιερός Λόχος επέστρεψε με τη λεία των οπλών στίς Καρυές, οπού έγινε δεκτός με ακράτητο ενθουσιασμό καί επευφημίες.

Για λίγο καιρό επεκράτησε στο Άγιον Όρος ηρεμία. Στή συνέχεια έγινε η έναρξη του πρώτου πανευρωπαϊκού πολέμου. ΟΙ σύμμαχοι τότε έκαναν αποκλεισμό στην Ελλάδα και ή πείνα άρχισε να γίνεται ολοφάνερη στο Άγιον Όρος, κυρίως στους κελλιώτες καί σκητιώτες, διότι οι περισσότερες μονές είχαν τα μετόχια τους. Τότε η επιτροπή της Κελλιωτικής αδελφότητας, βλέποντας την κατάσταση, εξέλεξαν τον μοναχό Χρυσόστομο Λαυριοκελλιώτη και τον μοναχό Άβέρκιο, τους οποίους καί εφοδίασαν με χρήματα καί πιστοποιητικά της δελφότητος, επικυρωμένα από την αστυνομία, καί τους έστειλε στην Αθήνα, για να επιτύχουν αγορά σίτου για το Άγιον Όρος.

Ό αποκλεισμός ήταν στενός καί υπήρχε μεγάλη έλλειψη σίτου. Οι σύμμαχοι επέτρεπαν μόνον ένα ατμόπλοιο να εκφορτώνει για ολό­κληρη την Ελλάδα. Μέσω της κυβερνήσεως Γούναρη, οΐ δυο μοναχοί δεν κατόρθωσαν να επιτύχουν την προμήθεια. Βρήκαν μετά καί παρεκάλεσαν τον Έ. Βενιζέλο, ό όποιος δια προσωπικής του ενεργεί­ας προς τους πρεσβευτάς Αγγλίας καί Γαλλίας, επέτυχε να προμηθευ­θούν 160.000 οκάδες, ειδικά για το Άγιον Όρος. Αργότερα διηγείτο ό Γ. Αβέρκιος, ότι από τη μία είχαν χαρά μεγάλη για την ευλογία αυτή της Παναγίας, από την άλλη όμως είχαν τη δυσκολία, που να βρουν άμεσα τόσα σακκιά, για να τοποθετήσουν τόσο όγκο σίτου.

«Περπατούσα στους δρόμους του Πειραιά στενοχωρημένος καί κάνοντας κομβοσχοίνι στους Αρχαγγέλους, να μου λύσουν αυτή την δυσκολία καί να βρεθούν τα σακκιά που χρειάζονταν. Κάθισα σ' ένα παγκάκι μιας πλατείας ευχόμενος. Με πλησιάζει ένα μικρό παιδί καί μου λέει: - Παππούλη, φαίνεσαι στεναχωρημένος. Του εξηγώ τότε την υπόθεση, ότι μη γνωρίζοντας τον Πειραιά, δεν ήξερα που να αποτανθώ, καί όσους ρώτησα δεν ήξεραν. - Μη στενοχωριέσαι, μου λέει, καί μου έδειξε ένα μαγαζί ακριβώς απέναντι. - Εκεί θα βρεις όσα σακκιά θέλεις. Καί με τον λόγο του αυτό έγινε άφαντο από μπροστά μου το μικρό παιδί. Πράγματι, όχι μόνον βρήκα όσα σακκιά ήθελα, αλλά μας τα έδωσαν καί ευλογία».

Έλαβαν το σιτάρι, αλλά μέχρι να έρθουν στο λιμάνι της Δάφνης, υπέστησαν πολλές ταλαιπωρίες καί επιθέσεις από τον γερμανικό στρατό. Δια θαύματος εσώθηκαν από βέβαιο θάνατο, από τίς τορπιλλήσεις των γερμανικών αεροπλάνων στην Καβάλα. Τελικά επέστρε­ψαν με αυτόν τον θυσαυρό. Ή Κελλιωτική αδελφότης διένειμε το σιτάρι καί εσώθηκαν εκατοντάδες άνθρωποι από την πείνα.

Συνέχισε επί σειράν ετών να διακονεί την Ελληνική Κελλιωτική Αδελφότητα ως γραμματέας. Μετά την ψήφιση του Καταστατικού Χάρτου και τη διάλυση της αδελφότητας, δεν έπαυσε να ενδιαφέρε­ται για τα κοινά καί τη διατήρηση της αγιορείτικης παραδόσεως, όσον άφορα τους κανονισμούς αλλά καί την πνευματική ζωή. Σώζονται αρκετά περιστατικά που αναδεικνύουν την πνευματική αρχο­ντιά που τον κατείχε. Στήν κοινωνία των Καρυών ήταν σεβάσμιος. Πρόσωπο άκρας εμπιστοσύνης. Μία χρονιά, τον παρεκάλεσαν λόγω δυσκολιών περί τα διακονήματα του Πρωτάτου, να αναλάβει τυπικάρης καί η συνοδεία του, ο π. Γεώργιος, ως εφημέριος. Ανέλαβε τη διακονία καί όταν τελείωσε ή χρονιά, τα χρήματα των μισθών τους δεν θέλησε να τα οικειοποιηθεί, καθώς εδικαιούτο, αλλά έφτιαξε ένα ασημένιο Ευαγγέλιο καί το εδώρησε στο Πρωτάτο, για να στολίζει μέχρι καί σήμερα την αγία του Τράπεζα.

.

Με τα Καυσοκαλύβια είχε αγαθές σχέσεις, καί οι πατέρες του έφερναν τα εργόχειρα τους, για να τα διαθέτει στο μαγαζί που είχε, το επιλεγόμενο «κομβολογάδικο». Μία φορά, σε ένα καλύβι των Καυσοκαλυβίων, έπεσε ένας επικρεμάμενος βράχος καί κατέστρεψε το οίκημα, ευτυχώς χωρίς θύματα. Οι πατέρες ζούσαν με το εργόχειρο τους καί δεν είχαν τη δυνατότητα ανακατασκευής. Το άκουσε αυτό ό Γ. Άβέρκιος, τους κάλεσε καί τους πρότεινε, να τους δανείσει το απαιτούμενο ποσόν, καί από τα εργόχειρα που του έφερναν, να κρα­τάει το μισό ποσόν, για την εξόφληση, καί το υπόλοιπο να το έχουν να συντηρούνται. Οί πατέρες χάρηκαν καί συμφώνησαν.

Με τέτοιες αγαθοεργίες ήταν γεμάτη η οσιακή ζωή του καί άφησε αγαθή μνήμη στη μικρή κοινωνία των Καρυών. Γαλουχημένος με τα παραδείγματα των Γερόντων του, Κοσμά ιερομόναχου καί Αβερκίου μοναχού, oι οποίοι ακολουθούσαν την παράδοση καί την ασκητικότητα του Χατζηγεώργη, παρέδωσε στην εξαμελή πλέον συνοδεία του, αυτό το αγωνιστικό πνεύμα. Ή εσωτερική ζωή του Κελλίου περι­στρεφόταν γύρω από τον άξονα, ακολουθία-εργασία-προσευχή προ­σωπική. Απαγορευόταν οι άκαιρες επισκέψεις σε άλλα Κελλιά, ή κάθοδος στην αγορά των Καρυών καί οι αργές συντυχίες. Στήν ακολουθία απαιτούσε προσοχή. Το κομβοσχοίνι στο χέρι καί κάθε λέξη του διαβαστή να ακούγεται ευκρινώς. Συνήθιζε να λέει ότι κάθε λέξη της ακολουθίας, έχει τη δική της γεύση, που πρέπει να τη γευθείς καί τότε ή ακολουθία γίνεται πανηγυρική τράπεζα, τροφή ψυχής. Τόνιζε συνεχώς ότι ή χάρις του Θεού έρχεται καί σκηνώνει στην ακρίβεια της μοναχικής ζωής καί όχι στη χαλαρότητα.

Ό υποτακτικός του ιερομόναχος Γαβριήλ, έλεγε χαρακτηριστικά ότι ήταν ταυτόχρονα καί αυστηρός, αλλά καί μάνα που σε παρηγο­ρούσε στίς δυσκολίες της μοναχικής ζωής. θυμόταν, μία φορά, πού στον κήπο του Κελλίου, στην αχλαδιά, είχε βγει μόνο ένα αχλάδι, αλλά μεγά­λο καί ωραιότατο. Το είδε ό π. Γαβριήλ, το έκοψε καί το πρόσφερε στον Γ. Άβέρκιο με χαρά για να το γευθεί. Αυτός του είπε να το πάει στο Κελλί το δικό του. Πέρασαν μερικές ημέρες καί την επόμενη Κυριακή, σε σύναξη της αδελφότητας, τον έστειλε να το φέρει καί το μοίρασε δίκαια σε όλους. Συνήθιζε τίς Κυριακές τα πρωινά να κάνει σύναξη καί να μελετούν όλοι μαζί ή το Ευαγγέλιο, ή ένα πατερικό βιβλίο.

Μεγάλη ανάπαυση, του είχε δώσει ο υποτακτικός του μοναχός Κοσμάς, για την άκρα καί άδολη υπακοή του. Ο επίσκοπος Ροδοστόλου Χρυσόστομος, έλεγε για τον π. Κοσμά, πού τον γνώρισε, ότι ήταν κανών υπακοής. Ό π. Κοσμάς, ως λαϊκός είχε έρθει στο Άγιον Όρος καί πήγε στο κατάστημα του π. Άβερκίου για να ψωνίσει. Πήρε αυτά πού ήθελε καί πάει στον π. Άβέρκιο, του ανοίγει το χέρι με τα χρήματα του, καί του λέει με μεγάλη απλότητα. - Αυτά είναι τα χρήματα πού έχω, κράτησε ό,τι ψώνισα καί δός μου τα ρέστα, μχ5νον μη με γελάσεις. Θαύμασε ό π. Άβέρκιος, το άδολο καί τον ρωτά, για ποιο λόγο ήρθε στο Άγιον Όρος. Εκείνος του απάντησε ότι ήρθε για να γίνει μοναχός. Τότε ό π. Άβέρκιος, βλέποντας τον καί εκτιμώντας την απλότητα του, του λέει, κάθησε εδώ καί θα σε κάνω εγώ μοναχό. Πράγματι, δεν έλάθεψε ό π. Άβέρκιος, γιατί ο π. Κοσμάς πρόκοψε στη μοναχική ζωή καί στην προθυμία της υπακοής. Στήν τελευταία ασθένεια του π. Άβερκίου, λίγο πριν το τέλος του, πού χρειάσθηκε γάλα, καί δεν βρέθηκε στίς Καρυές, πρόθυμα ό π. Κοσμάς, παρόλο το χιόνι, πήγε με τα πόδια μέχρι την Ιερισσό, για να φέρει στον Γέροντα του. Στίς δε τελευταίες του στιγμές, ό π. Άβέρκιος κάλεσε την αδελφό­τητα καί ενώπιον όλων, τον ασπάσθηκε καί του λέει: «Ευαρέστησες την ψυχήν μου, όσο κανείς άλλος».

Στόν δεύτερο Ευρωπαϊκό πόλεμο έκλεισε το μαγαζί και αναγκά­σθηκε, μαζί με την συνοδεία του Γέροντα Παϊσίου από το Άγιοπαυλίτικο Κελλί της Υπαπαντής, να πάρουν ενοίκιο ένα μεγάλο μέρος του ελαιώνος της Ί. Μ. Ξενοφώντος. Από τη σοδειά του έλαιώνος, εκτός του μεριδίου της μονής, το κάθε Κελλί μάζεψε αρκετό λάδι, για να μπορέσει να ανταπεξέλθει στίς δυσκολίες του πολέμου.

Στίς σημειώσεις του καταλείγει με την εξής παράγραφο:

«Τα ανωτέρω γράφω τη 31η Δεκεμβρίου παραμονήν δηλ. του 1943. Τα γράφω όμως με τρέμουσαν χείραν διότι η ανωτέρω συνοδεία μου ευρίσκεται συνεχίζουσα το έργον της εν τη Ιερά Μονή Ξενοφώντος καίτοι ευρίσκεται εις το τέρμα της η εργασία. Γράφω λέγω με τρέμου­σαν χείρα διότι επί 3 ημέρες ρίπτει ο Θεός χιόνα ακατάπαυστον καί οι δρόμοι καί οι συγκοινωνίες εκόπησαν. Το ψύχος είναι δριμύτατον. Τάς επισήμους αυτάς εορτάς η συνοδεία μου ευρίσκεται μακράν του οίκου της, μακράν έμοϋ, μακράν της ησυχίας των, καί ούτως εχόντων των πραγμάτων δικαίως τρέμει η χείρ μου, μήπως πάθη τις εκ της συνοδείας μου εκεί, κι εγώ ενταύθα ως γέρων φιλάσθενος μετά του ετέρου φιλά­σθενου υποτακτικού μου Νεοφύτου. Πλην εύχομαι δι αμφότερα τα μέρη, ίνα ο Θεός δια της Θεοτόκου καί των προστατών μας Αγίων Αρχαγγέλων καί Αγίου Γεωργίου, διαφυλάξει ημάς καί το ταχύτερον γίνη η αγαθή καί συνεχής συνάντησις. Γένοιτο».

Ό Γέρων Άβέρκιος εκοιμήθη το 1943. Αιωνία του η μνήμη.



Τρίτη 22 Σεπτεμβρίου 2009

Η νέα κάρτα ασφαλίσεως ΑΜΚΑ

Αρχιμ. Γεώργιος Καψάνης,
Καθηγούμενος Ι. Μ. Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους


Αδελφοί μοναχοί εξ Αγίου Όρους και λαϊκοί αδελφοί εκ του κόσμου μας ερωτούν τί πρέπει να κάνουν με τις νέες κάρτες ασφαλίσεως, οι οποίες φέρουν τον ΑΜΚΑ (Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφαλίσεως). Διερωτώνται αν πρέπει να τις παραλάβουν ή αν πρέπει να αρνηθούν την παραλαβή τους.
Προβληματίζονται αν ο ΑΜΚΑ περιέχει τον αριθμό-σύμβολο του Αντιχρίστου, το 666, ή έστω αν με την παραλαβή του συμβάλλουν στην ολοκλήρωσι του «ηλεκτρονικού φακελλώματος» που θα διευκολύνη την μελλοντική επιβολή του Χαράγματος του Αντιχρίστου.

Το ζήτημα έχει δύο όψεις, για κάθε μία από τις οποίες έχουν δοθή ικανοποιητικές απαντήσεις από την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους κατά τα έτη 1987 και 1997, όταν είχε τεθή το ζήτημα εξ αφορμής του ΕΚΑΜ και της κυρώσεως της Συνθήκης Σένγκεν αντίστοιχα, και οι οποίες ισχύουν διαχρονικά.


Η πρώτη όψις του ζητήματος είναι ότι με τον ΑΜΚΑ πραγματοποιείται μία μορφή «ηλεκτρονικού φακελλώματος». Κάθε φυσικό πρόσωπο συνδέεται με έναν αριθμό που λέγεται ότι θα τον συνοδεύει σε όλη του την ζωή, θα τον χαρακτηρίζει σε όλες τις συναλλαγές, τις δικαιοπραξίες και σε όλες τις σχέσεις του με τις κρατικές υπηρεσίες. Για αυτή την πλευρά του θέματος η Ιερά Κοινότης του Αγίου Όρους είχε διακηρύξει:


«Θεωρεί ακόμη η Ιερά Κοινότης εύλογη την ανησυχία πολλών για τις συνέπειες που μπορεί να έχη στην ελευθερία και αξιοπρέπεια του ανθρώπου το ηλεκτρονικό φακέλλωμα» (Ανακοινωθέν ΕΔΙΣ Αυγούστου 1988).


«Το ηλεκτρονικόν αρχείον, του οποίου η δημιουργία εσχάτως προωθείται και με την εξαγγελθείσαν “ενιαίαν κάρταν ασφαλιζομένου”, είναι βέβαιον ότι θα ανοίξη την είσοδον εις μίαν πράγματι ‘Νέαν’ και εφιαλτικήν εποχήν» (Ανακοίνωσις Ιεράς Κοινότητος, 5/18 Μαρτίου 1993).


«Έχει γίνει πολύς λόγος για το δημοκρατικό έλλειμμα αυτής της σύμβασης [Συνθήκης Σένγκεν] … Με την Σύμβαση και το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν διευκολύνεται η παραβίαση του προσωπικού απορρήτου και πλήττεται ουσιαστικά το τεκμήριο της αθωότητος του πολίτη… Επίσης δίνεται η δυνατότητα στους οικονομικά ισχυρούς που θα έχουν νόμιμη πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα των εργαζομένων να τους εκμεταλλεύονται ποικιλοτρόπως» (Ανακοίνωσις Ιεράς Κοινότητος, 11/24 Φεβρουαρίου 1997).


«Μία ενδεχομένη προσπάθεια εφαρμογής της Συμβάσεως του Σένγκεν στη χώρα μας, και μάλιστα με το αναγκαίο επακόλουθό της, την έκδοση ηλεκτρονικών ταυτοτήτων και τη χρήση του Ενιαίου Κωδικού Αριθμού Μητρώου (Ε.Κ.Α.Μ.), θα έχη ως φυσική συνέπεια να εύρη η Πολιτεία όλους ανεξαιρέτως τους Αγιορείτες αντιμέτωπους ως “αντιρρησίες συνειδήσεως”» (Ανακοίνωση ΕΔΙΣ 20.5/2.6.1997).


«Διακηρύττουμε άλλη μια φορά ότι το θεμελιώδες καθήκον της ομολογίας της πίστεως, αλλά και η πίστις στα όσα ο Παράκλητος παρέδωσε ως προφητεία στην Χριστιανική Εκκλησία, μας υποχρεώνουν να αρνηθούμε να παραλάβουμε κάθε είδος ηλεκτρονικού δελτίου με ΕΚΑΜ, ως προσβάλλοντος την ελευθερία του προσώπου και την χριστιανική μας συνείδησι» (Ανακοίνωσις ΕΔΙΣ 21.8/3.9.1997).


Οι προδιαγραφές του ΕΚΑΜ είχαν αναγκάσει και καταξιωμένους Γέροντες, όπως ο π. Παΐσιος και ο π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος, να αντιδράσουν με οξύτατο τρόπο. Ο π. Επιφάνιος μάλιστα έγραψε με πολλή αυστηρότητα για τις τότε υπό έκδοσιν νέες ταυτότητες: «ακόμη και αν έχουν μόνον τον ΕΚΑΜ, άνευ διασφαλίσεως των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών του πολίτου, θα είπωμεν ΟΧΙ και πάλιν ΟΧΙ και μυριάκις ΟΧΙ εις τα νέα αυτά δελτία, οτιδήποτε και αν πρόκειται να αντιμετωπίσωμεν».


Ο ΕΚΑΜ δεν δόθηκε ποτέ. Προέκυψαν όμως οι νέες κάρτες ασφαλίσεως, οι οποίες φέρουν τον ΑΜΚΑ και μας προβληματίζουν. Αναμφίβολα, αυτός καθεαυτόν ο αριθμός δεν είναι κακός. Κάθε πολιτεία χρησιμοποιεί όλα τα δυνατά μέσα για να υπηρετήση, τους πολίτες της και να τους προφυλάξη από επικίνδυνους κακοποιούς. Θα ήταν παράλογη η απαίτησις να μη χρησιμοποιούνται τα νεώτερα τεχνολογικά μέσα για καλό σκοπό.


Εν τούτοις η σύγχρονη τεχνολογία, ενώ σε μία ευνομούμενη πολιτεία προσφέρει θαυμαστές δυνατότητες εξυπηρετήσεως και προστασίας των πολιτών της, σε τυραννικά καθεστώτα παρέχει τρομακτικές δυνατότητες ελέγχου, παρακολουθήσεως και δυναστεύσεως των ανθρώπων.


Υπό την έννοια αυτή το «ηλεκτρονικό αρχείο», ενώ μπορεί να γίνη ευλογημένο εργαλείο στα χέρια τιμίων ανθρώπων για να υπηρετήσουν έντιμους πολίτες, στα χέρια επίδοξων τυράννων ή σε μη ευνομούμενες πολιτείες μπορεί να λειτουργήση ως επικίνδυνο εργαλείο.


Η εποχή μας δεν είναι η χειρότερη της Ιστορίας, αλλά οπωσδήποτε είναι μία από τις πιο δύσκολες. Τα κοινωνικά προβλήματα, όπως η ανεργία, η λαθρομετανάστευση, η διαφθορά, η αδιαφάνεια, η κατακόρυφη αύξησις της εγκληματικότητος, η παρανομία σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής κ.ά. δημιουργούν ανασφάλεια και αμηχανία.


Οι έντιμοι πολίται διερωτώνται αν ο τόπος, στον οποίο μεγάλωσαν και ζουν, στην Πατρίδα που με θυσίες μαρτύρων και ηρώων θεμελιώθηκαν οι πνευματικές και ηθικές αρχές του ευσεβούς λαού μας και η ελληνορθόδοξος παράδοσίς του, κυβερνάται ακόμη από τον νόμο του Θεού και το ευαγγελικό ήθος ή αν σκοτεινά κέντρα εξουσίας έχουν επιβάλει την επικυριαρχία τους σε όλες τις δομές του κοινωνικού, εθνικού και πνευματικού μας βίου και επαγγέλλωνται ένα αντιευαγγελικό ήθος, το ήθος της Νέας Εποχής του κοσμοκράτορος του σκότους του αιώνος τούτου.


Καθημερινώς διαπιστώνουμε ότι γκρεμίζωνται και τα τελευταία πνευματικά και ηθικά ερείσματα, τα οποία η κοινωνία μας είχε θεμελιώσει με τον φόβο του Θεού και με πολύ πόνο και ήλπιζε ότι θα αποτελέσουν τα στηρίγματα των παιδιών της. Μέσα σε αυτό το κλίμα της αβεβαιότητος, της συγχύσεως και αμοραλισμού κάποιοι επαγγέλλονται και οικοδομούν τον «νέο άνθρωπο», τον άνθρωπο χωρίς πρόσωπο, χωρίς καρδιά, χωρίς ψυχή, χωρίς αγάπη, χωρίς αιώνια προοπτική, τον άνθρωπο που θα είναι ένας αριθμός ανάμεσα στα δισεκατομμύρια των αριθμών. Η αριθμοποίησις του ανθρωπίνου προσώπου, η απροσωποποίησίς του, είναι η ανομολόγητη αγωνία όσων διαθέτουν ακόμη μέσα τους πνευματικές αντιστάσεις.


Η αριθμοποίησις στην κοινωνική ασφάλισι μπορεί να έχη απρόβλεπτες και οδυνηρές συνέπειες για την αξιοπρέπεια των ασθενών και εμπεριστάτων συνανθρώπων μας. Μπορεί να σημάνη το τέλος της χριστιανικής αγάπης, της κοινωνικής αλληλεγγύης, στο όνομα της άνετης και γρήγορης εξυπηρετήσεώς των.


Η ιδιωτικοποίησις των κοινωνικών υπηρεσιών (π.χ. της υγείας) σε ένα περιβάλλον, όπως το διαμορφώνει η παγκοσμιοποίηση, καταργεί το κράτος-πρόνοια. Η φιλανθρωπία στον τομέα της υγείας καθίσταται αδύνατη, καθώς η (απρόσωπη και αριθμοποιημένη πλέον) κοινωνία δεν θα νομιμοποιήται ούτε θα έχη την δυνατότητα να σηκώση, τα έξοδα από τις ανάγκες νοσηλείας και περιθάλψεως αναξιοπαθούντων συνανθρώπων μας.


Η υγεία άλλωστε είναι ευαίσθητο δεδομένο, το οποίο δεν πρέπει να παραχωρηθή στα αδιάκριτα μάτια τρίτων, και μάλιστα αγνώστων και απρόσωπων υπαλλήλων ενός απρόσωπου και ανάλγητου φορέως υγείας.


Δικαίως λοιπόν ανησυχούν για μία τέτοια κατάχρησι του ΑΜΚΑ οι εν τω κόσμω αδελφοί και πρέπει να απαιτήσουν με κάθε δημοκρατικό και νόμιμο τρόπο την διασφάλισι των ατομικών δικαιωμάτων και του απορρήτου της προσωπικής τους ζωής, το οποίο ευθέως καταστρατηγείται με την αριθμοποίησι.


Ο ΑΜΚΑ θα μπορούσε ενδεχομένως να επιβληθή από την Πολιτεία για τον έλεγχο εκείνων που παρανομούν. Η κοσμική εξουσία κατά τον Απόστολο Παύλο, «ου γαρ εική την μάχαιραν φορεί. Θεού γαρ διάκονος εστίν, έκδικος εις οργήν τω το κακόν πράσσοντι» (Ρωμ. ιγ’ 4). Ποτέ όμως δεν θα έπρεπε ο ΑΜΚΑ να χορηγηθή για μία γενικευμένη αριθμοποίησι όλων ανεξαιρέτως των πολιτών, και μάλιστα με την συγκατάθεσί τους.


Η δεύτερη όψις του ζητήματος είναι η συσχέτισις του ΑΜΚΑ με τον αριθμό 666. Για αυτήν την πλευρά του ζητήματος η Ιερά Κοινότης του Αγίου Όρους είχε εύστοχα διακηρύξει:


«Συμμερίζεται η Ιερά Κοινότης την ευαισθησία των πιστών Ελλήνων Ορθοδόξων Χριστιανών, οι οποίοι επ’ ουδενί λόγω επιθυμούν να έχουν στην προσωπική τους ταυτότητα, που θα φέρουν πάντα μαζί τους, το σύμβολο-αριθμό του Αντιχρίστου, έστω και υπό την μορφή του γραμμικού συστήματος [...] Προειδοποιεί ακόμη η Ιερά Κοινότης ότι οι Αγιορείται Μοναχοί δεν θα δεχθούν να παραλάβουν τις νέες ταυτότητες, εφ’ όσον διαπιστωθή ότι φέρουν το 666» (Ανακοινωθέν ΕΔΙΣ Αυγούστου 1988).


Στο πλαίσιο αυτής της σαφέστατης τοποθετήσεως της Ιεράς Κοινότητος παρατηρούμε τα ακόλουθα:


Η διακήρυξις της Ιεράς Κοινότητος ισχύει και για τον ΑΜΚΑ. Εάν ο ΑΜΚΑ είχε τον αριθμό του Αντιχρίστου, δεν έπρεπε να τον δεχθή κανείς Ορθόδοξος Χριστιανός. Ο ΑΜΚΑ όμως είναι ένας αριθμός πού τυπώνεται στην κάρτα ασφαλίσεως με τον γραμμωτό κωδικό CODE 39, ο οποίος δεν σχετίζεται με τον αριθμό 666 και πολύ περισσότερο δεν είναι ο δυσώνυμος αυτός αριθμός.


Τουλάχιστον στο σημείο αυτό η Πολιτεία σεβάσθηκε την ευαισθησία του ορθοδόξου λαού μας και δεν περιέλαβε στον ΑΜΚΑ τις προδιαγραφές του ΕΚΑΜ. Εάν συσχετίζουμε τον ΑΜΚΑ με τον αριθμό 666 και δημιουργούμε πανικό, επειδή δήθεν κάθε μορφή γραμμωτού κωδικού εμπεριέχει τον αριθμό του Αντιχρίστου, υπερβάλλουμε και δεν οικοδομούμε κανένα.


Από ποιμαντική πάντως άποψι θα ήταν άκαιρο να ζητήσουμε από τον καθέκαστα συνάνθρωπο μας, ο οποίος έχει λόγους να κινηθή μέσα στην σύγχρονη κοινωνία (θέματα υγείας, παιδείας, μετακινήσεως, δοσοληψιών κ.λπ.) χρησιμοποιώντας τον ΑΜΚΑ, να μη τον παράλαβη και να μπη σε δοκιμασίες.


Η παραλαβή του ΑΜΚΑ εν τούτοις δεν καταργεί την καλή ανησυχία μας, την οποία είχαμε τόσα χρόνια και αγωνισθήκαμε κατά του ΕΚΑΜ. Η καλή ανησυχία και τότε και τώρα έχει ουσιαστικό νόημα. Βεβαιώνει ότι τοποθετούμεθα σωστά έναντι της ελεύσεως του Αντιχρίστου.


Δεν πανικοβαλλόμεθα, αλλά ούτε απαξιώνουμε την προφητεία. Ανέκαθεν οι Χριστιανοί περίμεναν τον Αντίχριστο και συνεδύαζαν την έλευσί του με δύσκολες για την Εκκλησία καταστάσεις, όπως την παρουσία διωκτών του Χριστιανισμού (Νέρων), την έμφάνισι και δράσι νέων αιρέσεων (αρειανισμός κ.λπ.), την επέλασι και επικράτησι αντιχρίστων δυναστών και τυραννικών καθεστώτων (Ισλάμ, Σταλινικός αθεϊσμός). Αυτές ήσαν οι προδρομικές καταστάσεις, για τις οποίες ο ευαγγελιστής Ιωάννης γράφει: «και νυν αντίχριστοι πολλοί γεγόνασιν, όθεν γινώσκομεν ότι εσχάτη ώρα εστίν» (Α’ Ιω. β’ 18).


Ο Μέγας Βασίλειος, για να χρησιμοποιήσουμε ένα αυθεντικό παράδειγμα, ζώντας σε μία τέτοια δύσκολη περίοδο παροτρύνει τον εξόριστο Ορθόδοξο επίσκοπο Εδέσσης Βάρση, να υπομείνη καρτερικά την εξορία διότι θα περάση σύντομα, εκτός πια και αν είναι, συμπληρώνει, στα πρόθυρα ο καιρός του Αντιχρίστου, οπότε πρέπει να προσεύχεται να αποσοβήση ο Κύριος τις θλίψεις ή να τους διαφυλάξη άπταιστους εν μέσω των θλίψεων (Μεγ. Βασιλείου, Επιστολή 264).


Η καλή ανησυχία και το ενδιαφέρον των Χριστιανών, καθ’ όλες τις περιόδους της εκκλησιαστικής Ιστορίας, για το ότι ο «αντίχριστος έρχεται» (Α’ Ιω. β’ 18), ήσαν απόλυτα δικαιολογημένα και είχαν την θεμελίωσί τους στον λόγο του Κυρίου, ότι «εάν άλλος έλθη εν τω ονόματι τω ιδίω, εκείνον λήψεσθε» (Ιω. ε’ 43), και στην αποστολική παράδοσι (Ματθ. κδ’ 25, Μάρκ. ιγ’ 14, Β’ Θεσ. β’ 1-12, Α’ Ιω. β’ και δ’, Β’ Ιω. ε’, ζ’ 3).


Η κατηχητική γραμματεία της αρχαίας Εκκλησίας μαρτυρεί ότι μεταξύ των βασικών διδασκαλιών προς τους νεοφώτιστους Χριστιανούς ήταν και η διδασκαλία περί της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου και περί της ελεύσεως του Αντιχρίστου (αγ. Κυρίλλου Ιεροσολύμων, Κατήχησις 15η).


Συνέβησαν όμως ενίοτε παρανοήσεις των αγιογραφικών κειμένων, οι οποίες δημιούργησαν προβληματικές αντιδράσεις των πιστών. Καταστάσεις και γεγονότα που θεωρήθηκαν σημεία παρουσίας του Αντιχρίστου έχουν περάσει ανεπιστρεπτί, όπως το εξακισχιλιοστό έτος από κτίσεως κόσμου (βλ. αγ. Ειρηναίου Λουγδούνου, Κατά Αιρέσεων, κεφ. 22 και 24) η πτώσις της Ρώμης, η κυριαρχία των Οθωμανών κ.λπ.) και ο Αντίχριστος δεν έχει κάνει ακόμη την εμφάνισί του.


Γι’ αυτό, όπως γράφει ο άγιος Ιππόλυτος Ρώμης, «αναφανέντος γαρ αυτού δείξει ο καιρός το ζητούμενον» (Περί Χριστού και Αντιχρίστου, 49) και, όπως σημπληρώνει ο Ανδρέας Καισαρείας, «ο χρόνος αποκαλύψει και η πείρα τοις νήφουσι» (Ερμηνεία εις την Αποκόλυψιν, 38).


Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι αν θα παραλάβουμε σε ένα δημόσιο έγγραφο έναν αριθμό, έστω μέσα σε ένα κλίμα ούτως ή άλλως προβληματικό και ενδεικτικό των «σημείων των καιρών», αλλά αν θα τον δεχθούμε ως σημείον προσκυνήσεως του Αντιχρίστου και ως Χάραγμά του, όταν αυτός ο ίδιος έλθη.


Υπό την έννοια αυτή ο ΑΜΚΑ, ως αριθμός που θα διευκόλυνε την Πολιτεία να επιτελέση το καθήκον της έναντι των πολιτών, είναι ηθικώς και πνευματικώς ουδέτερη (έχουμε βεβαίως ήδη ειπεί ότι είναι προβληματική και επικίνδυνη η αριθμοποίησις στα χέρια τυραννικών καθεστώτων ή στο πλαίσιο της ηθικής ασυδοσίας της εποχής μας).


Η παρουσία όμως του ΑΜΚΑ στην ζωή μας μας υπενθυμίζει το καθήκον μας και μπορεί να είναι το καλύτερο μήνυμα του Θεού σε όλους μας, να εντείνουμε την καθημερινή μας μετάνοια, να προσέχουμε τους εαυτούς μας «μήποτε βαρυνθώσιν ημών αι καρδίαι έν κραιπάλη και μέθη, και μερίμναις βιωτικαίς, και επιστή εφ’ ημάς αιφνίδιος η ημεέρα εκείνη, ως παγίς γαρ επελεύσεται επί πάντας τους καθήμενους επί πρόσωπον πάσης της γης» (πρβλ. Λουκ. κα’ 34-35).


Εφ’ όσον ελάβαμε εντολή από τον Κύριο να προσέχουμε τα «σημεία των καιρών» (Ματθ. ιστ’ 3), και εφ’ όσον βλέπουμε ότι η παγκοσμιοποίηση σε πολιτικό, οικονομικό και θρησκευτικό επίπεδο προχωρεί, η αποστασία από το θέλημα του Θεού αυξάνει, και ο πολύς κόσμος ζη σε μία αδιαφορία για την πνευματική ζωή, μπορούμε να ιδούμε τις καταστάσεις αυτές ως «σημεία των καιρών» και να καλλιεργήσουμε την πίστι μας, την μετάνοιά μας, την αγάπη μας προς τον Κύριο, και το μαρτυρικό μας φρόνημα.


Έτσι θα μπορέσουμε να ετοιμασθούμε για να αντιμετωπίσουμε την πλάνη του Αντιχρίστου, αν πρόκειται να έλθη στις ημέρες μας «ίνα κατισχύσωμεν εκφυγείν ταύτα πάντα τα μέλλοντα γίνεσθαι [τον κατατρεγμό του εναντίον της Εκκλησίας], και σταθήναι έμπροσθεν του Υιού του ανθρώπου» (πρβλ. Λουκ. κα’ 36) με ελπίδα στην αιώνια ζωή μαζί Του στην Βασιλεία του Πατρός.


Αυτήν την στάσι, η οποία χαρακτηρίζεται από πίστι, ελπίδα και αγάπη, η οποία «έξω βάλλει τον φόβον» (Α’ Ιω. δ’ 18), είχε συστήσει και η Ιερά Κοινότης του Αγίου Όρους με την ακόλουθη διακήρυξι: «Συμμεριζόμενοι την ανησυχία του ευσεβούς πληρώματος της Εκκλησίας συντασσόμεθα με το πνεύμα των προσφάτων ανακοινώσεων της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης και πολλών Ιερών Μητροπόλεων και Ιερών Μονών [...].


Η εκπλήρωσις του θεμελιώδους καθήκοντος της ομολογίας της πίστεώς μας προς τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν δεν μπορεί να συμβαδίζει με ένα πνεύμα ταραχής και πανικού, το οποίο, αν μη τι άλλο, προδίδει έλλειψι πίστεως και απουσία της βεβαιούσης χάριτος εκ της καρδίας.


Η εμβάθυνσις στα σημεία των καιρών και η διαπίστωσις της εγγύτητος των εσχάτων δημιουργεί μια καλή ανησυχία, αποτέλεσμα της οποίας είναι η προσπάθεια για πληρέστερη μετάνοια, ο αποφασιστικώτερος αγών για την υπερνίκησι των θανατούντων ημάς παθών και η καλύτερη προετοιμασία για την είσοδό μας στην Βασιλεία του Εσφαγμένου Αρνίου» (Ανακοίνωσις ΕΔΙΣ 21.8/3.9.1997).


Αυτή η στάσις μας είναι χρέος αγάπης απέναντι στους εν Αγίω Όρει και εν τω κόσμω αδελφούς μας, οι οποίοι μας ερωτούν για τον ΑΜΚΑ.


Ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους
Αρχιμ. Γεώργιος και οι συν εμοί εν Χριστώ αδελφοί


Έν Αγίω Όρει τη 3η Αυγούστου 2009