Ἡ ἄ­σκη­ση στὸ γά­μο

Μιά συ­νέν­τευ­ξη μέ τὸν παι­δο­ψυ­χί­α­τρο Δη­μή­τριο Κα­ρα­γιά­ννη

Ἀναδημοσίευση ἀπό τό πε­ρι­ο­δι­κό ΄΄ΠΑ­ΡΕΜ­ΒΟ­ΛΗ΄΄.

Ἔρώτηση: Ε­ἶναι γνω­στὸ ὅ­τι πολ­λοὶ ἔ­χου­με συν­δυά­σει τὴ λέ­ξη ἄ­σκη­ση μὲ τὸν μο­να­χό, καὶ ἀ­να­φε­ρό­μα­στε στὸν ἀ­σκη­τὴ μο­να­χό. Υ­πάρ­χει ἄ­σκη­ση μέ­σα στὸν γά­μο;

Α­πάν­τη­ση: Ε­γώ θὰ ρω­τού­σα καλ­λί­τε­ρα: Υ­πάρ­χει γά­μος χω­ρὶς ἄ­σκη­ση; Αὐ­τὸ ποὺ εἶ­ναι ση­μαν­τι­κὸ εἶ­ναι νὰ δοῦ­με τί ἐν­νο­οῦμε ὄ­ταν λέ­με ἄ­σκη­ση, για­τὶ κιν­δυ­νεύ­ου­με, καὶ αὐ­τὸ εἶναι τρα­γι­κό, νὰ δι­α­στρε­βλώ­σου­με τὴν ἔν­νοι­α τῆς ἄ­σκη­σης κά­νον­τας μιὰ μη­χα­νι­στι­κὴ με­τα­φο­ρὰ τῆς ἄ­σκη­σης τοῦ μο­να­χοῦ στὴν ζω­ή τῶν ἐγ­γά­μων, μὲ συ­νέ­πεια νὰ ὀ­νο­μά­σου­με ὡς ἄ­σκη­ση τὴν ἀ­που­σί­α τοῦ ἔ­ρω­τα. Ἑ­πο­μέ­νως, ἐν ὀ­νό­μα­τι τῆς ἄ­σκη­σης κιν­δυ­νεύ­ου­με νὰ ἀρ­νη­θού­με τὴν ἴ­δια τὴν φύ­ση τοῦ γά­μου καὶ τό­τε ἡ τά­χα ἰ­δα­νι­κὴ κα­τά­στα­ση θὰ ε­ἶ­ναι, οἱ παν­τρε­μέ­νοι νὰ μὴν εἶ­ναι παν­τρε­μέ­νοι. Δὲν μπο­ρεῖ ἡ ἀ­που­σί­α σχέ­σης νὰ εἶναι τὸ ζη­τού­με­νο στὴν σχέ­ση ἐ­νὸς ζευ­γα­ριού.

Ἡ ἄ­σκη­ση στὸ γά­μο εἶ­ναι ἡ ἴ­δια ἡ ἀλ­λη­λο­πε­ρι­χώ­ρη­ση. Ἡ ἄ­σκη­ση τῶν προ­σώ­πων ἀ­να­φέ­ρε­ται στὴν προ­σπά­θεια τοῦ κά­θε συν­τρό­φου νὰ ἀ­να­κα­λύ­ψει τὸν ἑαυ­τό του σὲ σχέ­ση μὲ τὸν σύν­τρο­φό του.

Ἡ ἄ­σκη­ση στὸ γά­μο ἔγ­κει­ται στὸ γε­γο­νὸς ὅτι ἕνας ἄν­τρας καὶ μιὰ γυ­ναί­κα θὰ βρε­θοῦν μα­ζί, θὰ συ­νυ­πάρ­ξουν καὶ θὰ μπο­ρέ­σουν νὰ ἀλ­λη­λο­πε­ρι­χω­ρη­θοῦν. Ἡ ἄ­σκη­ση στὸν γά­μο εἶ­ναι ἡ ἴ­δια ἡ ἀλ­λη­λο­πε­ρι­χώ­ρη­ση.

ΕΡ: Δη­λα­δὴ ἡ ἄ­σκη­ση στὸν μο­να­χὸ καὶ ἡ ἄ­σκη­ση στὸν γά­μο, ε­ἶ ­ναι ἴ­δια ὡς πρὸς τὸν σκο­πό, ἀλ­λὰ ἀλ­λά­ζει κα­τὰ τὸν τρό­πο;

Ἀπ: Ἡ ἄ­σκη­ση ἦ­ταν πάν­το­τε συ­νώ­νυ­μο τῆς ἐν­δυ­νά­μω­σης. Ἕ­νας ἀ­θλη­τὴς ἀ­σκεῖται γιὰ νὰ εἶ­ναι πιὸ δυ­να­τός. Ἀ­σκεῖ­ται ὄ­χι στε­ρού­με­νος τὴν φύ­σή του, ἀλ­λά προ­σπα­θών­τας νὰ τὴν ἀ­να­πτύ­ξει στὶς με­γα­λύ­τε­ρες δυ­να­τό­τη­τές της. Ἡ ἄ­σκη­ση τῶν προ­σώ­πων στὸ γά­μο ἀ­να­φέ­ρε­ται στὴν προ­σπά­θεια τοῦ κά­θε συν­τρό­φου νὰ ἀ­να­κα­λύ­ψει τὸν ἑ­αυ­τό του σὲ σχέ­ση μὲ τὸν σύν­τρο­φό του. Ὁ Σαρ­τρ εἶχε πεῖ πο­λὺ σω­στὰ ὅ­τι ὁ ἄλ­λος ἄν­θρω­πος γιὰ μέ­να ε­ἶναι κό­λα­ση. Κά­θε ἄν­θρω­πος ποὺ εὐ­ρί­σκε­ται πο­λὺ κον­τά μας, κιν­δυ­νεύ­ει νὰ γί­νε­ται ἡ κό­λα­σή μας γιὰ τί μας ἐ­νο­χλεῖ, μᾶς δυ­σκο­λεύ­ει, μᾶς ἐμ­πο­δί­ζει καὶ πε­ρι­ο­ρί­ζει τὸν ζω­τι­κό μας χώ­ρο. Μᾶς ἐμ­πο­δί­ζει νὰ ἔ­χου­με τὴν ἀ­το­μι­κό­τη­τά μας.

'­Ό­ταν ἕ­να ζευ­γά­ρι ἀ­πο­φα­σί­ζει νὰ συ­νυ­πάρ­ξει καὶ ἀ­φε­θεῖ στὸ αὐ­το­νό­η­το, θὰ συμ­βι­βα­σθεῖ καὶ θὰ συν­θη­κο­λο­γή­σει, μὲ συ­νέ­πεια, μὲ τὴν πά­ρο­δο τοῦ χρό­νου νὰ αὐ­ξά­νε­ται τὸ πα­ρά­πο­νο, ἡ γκρί­νια καὶ ἡ μι­ζέ­ρια στὴν σχέ­ση. Δι­α­φο­ρε­τι­κὰ τὸ ζευ­γά­ρι ἔ­χει νὰ υἱ­ο­θε­τή­σει μιὰ δυ­να­μι­κὴ στά­ση ἐ­γρή­γορ­σης - ἄ­σκη­σης, ὤ­στε ὁ σύν­τρο­φος νὰ γί­νει εὐ­και­ρί­α νὰ βρεῖς τὸ γνή­σιο πρό­σω­πό σου. Δι­α­λέ­γω τὸν ἄλ­λο ἐ­πει­δὴ εἴ­ναι δι­α­φο­ρε­τι­κός. Δὲν μπο­ρεῖ νὰ ὑ­πάρ­χει ζευ­γά­ρι, ἂν ὁ ἄλ­λος σύν­τρο­φος δὲν ε­ἶναι δι­α­φο­ρε­τι­κός. Στὰ πλαί­σια τῆς συ­νύ­παρ­ξης ἡ δι­α­φο­ρε­τι­κό­τη­τα μὲ φέρ­νει ἀν­τι­μέ­τω­πο μὲ τὸ τί ε­ἶναι ση­μαν­τι­κὸ καὶ τί δευ­τε­ρεύ­ον γιὰ μέ­να.

Πὼς θὰ σχε­τι­στῶ χω­ρὶς νὰ χά­σω τὸ πρό­σω­πό μου, ἀλ­λά καὶ χω­ρὶς νὰ μεί­νω κλει­δω­μέ­νος στὰ ἀ­τo­μι­κά μου χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά. Αὐ­τὸ ἀ­παι­τεῖ μιὰ δια­ρκὴ ἀλ­λη­λαν­τί­δρα­ση, ποὺ ἡ ἐ­πί­τευ­ξή της δὲν ε­ἶναι ζή­τη­μα δύ­ο ἢ τρι­ῶν χρό­νων, ἀλ­λά μιᾶς ζω­ῆς. Μιὰ ζων­τα­νὴ σχέ­ση μέ­σα στὸν γά­μο δη­μι­ουρ­γεί­ται μό­νο ἂν κά­θε μέ­λος, προ­σπα­θεῖ καὶ πα­λεύ­ει ἀ­σκού­με­νο, νὰ βρί­σκει τὸν τρό­πο νὰ ἀ­φαι­ρέ­σει τὰ αὐ­τι­στι­κὰ στοι­χεί­α ποὺ τὸν ἐμ­πο­δί­ζουν στὴν κοι­νω­νί­α μὲ τὸ ἄλ­λο πρό­σω­πο.

ΕΡ: Θὰ πρέ­πει δηλ. νὰ ξε­περ­νι­έ­ται ἡ ἀ­το­μι­κό­τη­τα τοῦ προ­σώ­που καὶ τὸ στε­νὸ ἐ­γω­ι­στι­κὸ του συμ­φέ­ρον; Νὰ πά­ψει πιὰ ὁ κα­θέ­νας νὰ σκέ­φτε­ται ἀ­το­μι­κὰ ἀλ­λὰ δυ­α­δι­κά;

Ἀπ: Ἡ ἔν­νοι­α τοῦ ἐ­γω­ι­σμοῦ ἔ­χει δι­α­στρα­φεῖ. Πολ­λοὶ χρι­στια­νοὶ νο­μί­ζουν ὄ­τι ἀ­πο­φεύ­γουν τὸν ἐ­γω­ι­σμὸ μὲ τὸ νὰ μὴν χαί­ρον­ται, νὰ μὴν κα­μα­ρώ­νουν γιὰ κά­τι ποὺ ἔ­χουν πε­τύ­χει. Θε­ω­ροῦν ὡς ἐ­γω­ι­σμὸ τὴν ὕ­παρ­ξη καὶ ἔκ­φρα­ση τῆς ἐ­πι­θυ­μί­ας καὶ σπα­τα­λοῦν τε­ρά­στι­ες δυ­νά­μεις γιὰ νὰ τὴν ἀ­πο­κρι­θοῦν, νὰ τὴν ἐ­ξα­φα­νί­σουν. Στὴν οὐ­σί­α ὁ ἐ­γω­ι­σμὸς ε­ἶναι ἕνα ἐμ­πό­διο στὴν ζω­ή μας, ἀλ­λὰ δὲν ἔ­χει νὰ κά­νει κα­θό­λου μὲ τὰ στοι­χεί­α ποὺ ἀ­νέ­φε­ρα. Ὁ ἐ­γω­ι­σμός μας ἂν θέ­λε­τε ε­ἶναι αὐ­τι­σμός. Τὸ σύ­νο­λο τῶν στοι­χεί­ων ποὺ σὲ κλεί­νουν στὸν ἑ­αυ­τό σου, ἔ­τσι ὤ­στε νὰ μὴν μπο­ρεῖς νὰ προ­χω­ρή­σεις ὑ­πὲρ τοῦ ἑ­αυ­τοῦ σου. Γιὰ πα­ρά­δειγ­μα ὅ­ταν ἔ­να ἀ­το­μι­κὸ ἐ­πί­τευγ­μα γί­νε­ται μέ­τρο σύγ­κρι­σης καὶ ὄ­χι ἀ­φορ­μὴ μοι­ρά­σμα­τος, μὲ ἀ­πο­τέ­λε­σμα τὴν ἀ­πο­μά­κρυν­ση τῶν συν­τρό­φων.

Δὲν ε­ἶναι ἐ­γω­ι­σμός το νὰ θέ­λει κα­νεῖς νὰ πε­τύ­χει στὴ δου­λειά του, στὴν σχέ­σή του, φτά­νει αὐ­τὸ νὰ μὴν τὸν ἀ­πο­μο­νώ­νει ἀ­πὸ τὸν ἄλ­λο. Οἱ ἀ­το­μι­κοὶ στό­χοι, εἴ­τε κα­ρι­έ­ρα λέ­γε­ται αὐ­τό, εἴ­τε ἀ­το­μι­κὴ θρη­σκευ­τι­κό­τη­τα, δια­σποῦν ὕ­που­λα τὴν σχέ­ση καὶ τὴν βου­λιά­ζουν σὲ ἕνα κρυ­φὸ ἐ­γω­ι­σμὸ ποὺ δὲν γί­νε­ται ἀν­τι­λη­πτός. Τὸ χει­ρό­τε­ρο ἐμ­πό­διο στὴν ἄ­σκη­ση, εἴ­ναι ἡ ψευ­δαί­σθη­ση τῆς αὐ­τάρ­κειας καὶ τῆς τε­λει­ό­τη­τας. O ἅ­γιος Ἰω­άν­νης τῆς Κλί­μα­κος, πε­ρι­γρά­φει πο­λὺ κα­λά το πὼς προ­σπα­θών­τας νὰ πε­τύ­χεις μιὰ ἀ­ρε­τὴ μπο­ρεῖ νὰ ἐμ­πλα­κεῖς πο­λὺ χει­ρό­τε­ρα σ' ἔ­να ἄλ­λο πά­θος. Ἐ­γω­ι­σμός μέ­σα στὸν γά­μο, θὰ μπο­ρού­σε νὰ ὴ­ταν τό νὰ δι­α­βά­ζει κα­νείς θρη­σκευ­τι­κὰ βι­βλί­α μὲ με­γά­λη προ­σή­λω­ση καὶ νὰ ἀ­δι­α­φο­ρεῖ γιὰ τὸν σύν­τρο­φο ποὺ ἔ­χει πλά­ι του. Ἑ­πο­μέ­νως ὅ,τι γί­νε­ται ξε­κομ­μέ­να ἀ­πὸ τὸν σύν­τρο­φο, γί­νε­ται ἀ­το­μι­κὸ χα­ρα­κτη­ρι­στι­κὸ ποὺ δὲν προ­ά­γει τὴν σχέ­ση.

ΕΡ: Ποι­ο ε­ἶναι τὸ πε­ρι­ε­χό­με­νο τοῦ γά­μου; Ti ἐν­νο­ού­με ὄ­ταν λέ­με ἄ­σκη­ση στὸν γά­μο;

Ἀπ: Τὸ δυ­νά­μω­μα τῶν ἴ­δι­ων τῶν προ­σώ­πων. Δὲν μπο­ρεῖ νὰ ε­ἶναι στό­χος τοῦ γά­μου κά­τι ἔ­ξω ἀ­πὸ αὐ­τούς. Ἡ ἄ­σκη­ση στὸν γά­μο ε­ἶναι νὰ βρεῖς τὸν ἑ­αυ­τό σου. Νὰ βρεῖς τὴν σχέ­σή σου μὲ τὸν ἴ­διο τὸν Θε­ό. Ά­σκη­ση στὸ γά­μο ση­μαί­νει ὄ­τι τὸ κά­θε πρό­σω­πο γί­νε­ται πε­ρισ­σό­τε­ρο σο­φό, πε­ρισ­σό­τε­ρο γνή­σιο, πε­ρισ­σό­τε­ρο ὁ ἑ­αυ­τός του. Ὁ κα­θέ­νάς μας γεν­νι­έ­ται ἔ­χον­τας πολ­λὲς ψευ­δεῖς φαν­τα­σι­ώ­σεις γιὰ τὸν ἑ­αυ­τό του. Στὴ σχέ­σή μας μὲ τοὺς ἄλ­λους πραγ­μα­τι­κὰ δο­κι­μά­ζε­ται ποι­ός ε­ἶναι ὁ πραγ­μα­τι­κὸς ἑ­αυ­τός μας. Γί­νε­σαι πιὸ πο­λὺ ὁ ἑ­αυ­τός σου ἂν σχε­τι­στεῖς γνή­σια. Σή­με­ρα ἔ­χει φουν­τώ­σει τὸ φαι­νό­με­νο τῶν πολ­λα­πλῶν σχέ­σε­ων. Οἱ ἄν­θρω­ποι ὅ­ταν βρε­θοῦν μπρο­στὰ στὸ νὰ δι­α­πραγ­μα­τευ­τοῦν μιὰ δυ­σκο­λί­α πα­ραι­τούν­ται καὶ δι­α­κό­πτουν τὴν σχέ­ση. Οὐ­σι­α­στι­κὰ δυ­σκο­λεύ­ον­ται νὰ ἀν­τι­με­τω­πί­σουν τὸν ἑ­αυ­τό τους, ὄ­χι τὸν ἄλ­λο. Ἄ­ρα μέ­νουν πάν­τα οἱ ἴ­διοι, χω­ρὶς νὰ σχε­τι­στοῦν καὶ ἂς ἔ­χουν συ­νά­ψει πολ­λα­πλὲς σχέ­σεις. Για­τὶ δὲν φτά­νουν στὸ ση­μεῖ­ο νὰ συ­ναν­τή­σουν τὸν ἑ­αυ­τό τους.

Ἡ ἀ­σκη­τι­κὴ τοῦ γά­μου ἀ­παι­τεῖ δια­ρκῆ προ­σω­πι­κή δου­λειά. Γι αὐ­τὸ δὲν ἀρ­κεῖ τὸ χρο­νι­κὸ δι­ά­στη­μα μιᾶς ζω­ῆς. Στὴ διά­ρκεια τοῦ γά­μου βρί­σκεις καὶ ἄλ­λες πλευ­ρές σου. Ἀ­λί­μο­νο στὸ ζευ­γά­ρι ποὺ στὸ τέ­λος τῆς ζω­ῆς του θὰ σχε­τί­ζε­ται μὲ τὸν ἴ­διο τρό­πο ποὺ σχε­τι­ζό­ταν στὴν ἀρ­χή. Ἀλ­λά­ζει οὐ­σι­α­στι­κὰ ἡ σχέ­ση μέ­σα στὸν γά­μο.

Ὁ γά­μος δὲν ἀ­πο­τε­λεῖ ἁ­πλῶς τὴν ἐ­πι­ση­μο­ποί­η­ση καὶ τὸ σφρά­γι­σμα μιᾶς σχέ­σης ποὺ πε­ραι­τέ­ρω ὀ­δη­γεί­ται σὲ μιὰ στα­σι­μό­τη­τα για­τὶ τό­τε αὐ­τὸ θὰ σή­μαι­νε τὴν ἀ­που­σί­α ζω­ής. Οἱ ἄν­θρω­ποι ποὺ ὑ­πῆρ­ξαν πάν­τα μα­ζί, ἀλ­λὰ κρά­τη­σαν τοὺς ἴ­διους ρό­λους καὶ τὸν ἴ­διο τρό­πο σχέ­σης, ὅ­πως στὴν ἀρ­χὴ, ση­μαί­νει ὅ­τι δὲν με­του­σι­ώ­θη­καν, δὲν ἄλ­λα­ξαν μέ­σα στὴν πο­ρεί­α τοῦ γά­μου τους. Δὲν ἀ­να­κά­λυ­ψαν τὸν ἑ­αυ­τό τους. Ἁ­πλῶς συ­νυ­πῆρ­ξαν χω­ρὶς νὰ ἀγ­γι­χτοῦν. Στὴν ἀ­σκη­τι­κὴ τοῦ γά­μου πα­λεύ­εις μὲ τὸν σύν­τρο­φό σου καὶ μὲ τὸν ἑ­αυ­τό σου. Ὅ­πως ἀ­να­φέ­ρε­ται ἀν­τί­στοι­χα στὰ ἀ­σκη­τι­κὰ κεί­με­να ἡ πά­λη μὲ τὸν Θε­ό. Ἡ πά­λη μὲ τὸν σύν­τρο­φο καὶ τὸν ἑ­αυ­τό σου ε­ἶναι ποὺ ἀ­να­δει­κνύ­ει τὸ πραγ­μα­τι­κὸ πρό­σω­πό σου.

ΕΡ: Εἴ­πα­τε νω­ρί­τε­ρα, ὅ­τι ὁ κα­θέ­νας μέ­σα ἀ­πὸ τὸν ἄλ­λο ἀ­να­κα­λύ­πτει τὸν ἑ­αυ­τό του. Ὅ­σο δυ­να­μώ­νει ἡ σχέ­σή του μὲ τὸν ἄλ­λο, τό­σο ἀ­να­κα­λύ­πτει τὸν ἑ­αυ­τό του. Τὸ ἴ­διο γί­νε­ται καὶ μὲ τὸ μο­να­χὸ στὴν σχέ­σή του μὲ τὸν Θε­ό. Μέ­σα στὸν γά­μο λοι­πὸν ὁ Θε­ὸς τί ρό­λο παί­ζει;

Ἀπ: Ὁ Θε­ὸς δὲν ἔ­χει ἀ­νάγ­κη νὰ Τὸν ὑ­πε­ρα­σπι­στού­με σὰν προ­ϊ­ὸν ποὺ πρέ­πει νὰ που­λή­σου­με. Δὲν πρέ­πει νὰ νοι­ώ­θου­με ἀ­να­σφα­λεῖς, ὤ­στε νὰ πρέ­πει νὰ Τὸν «δι­α­φη­μί­ζου­με». Γι αὐ­τὸ ἀ­να­φέρ­θη­κα στὸν Σαρ­τρ, ὁ ὁποῖ­ος πε­ρι­γρά­φει τὶς σχέ­σεις μὲ εἰ­λι­κρί­νεια, ἀλ­λὰ κα­τά­μαυ­ρες, ἀ­νέλ­πι­δες, ἀ­φοὺ στε­ρεί­ται τὸν Θε­ό. Ἂν θὰ μι­λή­σου­με σὲ ἐ­πί­πε­δο πραγ­μα­τι­κό­τη­τας, γιὰ νὰ ὑ­περ­βού­με τὸν ἑ­αυ­τό μας πρέ­πει νὰ ἀγ­γί­ξου­με τὶς σκο­τει­νὲς πλευ­ρὲς τοῦ ἑαυ­τοῦ μας. Αὐ­τὸ δὲν μπο­ρού­με νὰ τὸ κά­νου­με μό­νοι μας. Χρει­α­ζό­μα­στε στή­ριγ­μα πά­νω στὸ ὁ­ποῖ­ο νὰ πα­τᾶμε, ποὺ δὲν μπο­ροῦ­με νὰ εἴ­μα­στε ἐ­μεῖς. Δὲν μπο­ρεῖς ἀ­πὸ μό­νός σου νὰ στη­ρί­ζε­σαι στὸν ἑαυ­τό σου. Χρει­ά­ζε­σαι κά­που ἀ­π' ἔ­ξω νὰ πα­τᾶς. Ἂν οἱ δύ­ο σύν­τρο­φοι γί­νουν ἔ­να κλει­στὸ σύ­στη­μα, τό­τε ὁ­λα τὰ ἀρ­νη­τι­κὰ στοι­χεί­α ποὺ ἀ­να­φέ­ρον­ται γιὰ ἕνα ἀ­πο­μο­νω­μέ­νο ἄ­το­μο μπο­ρεῖ νὰ ὑ­πάρ­ξουν σὲ μί­α σχέ­ση μὲ ψευ­δο­α­μοι­βαι­ό­τη­τα - π.χ. o Νάρ­κισ­σος καὶ ἡ Η­χώ. Ἡ Ἠ­χώ ἐ­πα­να­λαμ­βά­νει αὐ­τὰ ποὺ θέ­λει νὰ ἀ­κού­σει ὁ Νάρ­κισ­σος. Ἑ­πο­μέ­νως, ἐ­νῶ ἐμ­φα­νί­ζον­ται ἐ­πι­φα­νεια­κὰ ὡς μιὰ ἰ­δα­νι­κὴ σχέ­ση ζευ­γα­ριού, στὴν οὐ­σί­α ὑ­πάρ­χει ἀ­που­σί­α σχέ­σης. Καὶ αὐ­τὸ γί­νε­ται για­τὶ ε­ἶναι κλει­σμέ­νοι ἀ­νά­με­σά τους, καὶ δὲν δι­α­θέ­τουν ση­μεῖ­ο ἀ­να­φο­ρᾶς πέ­ρα ἀ­πὸ αὐ­τούς. Ε­ἶναι μιὰ κλει­στὴ δυ­α­δι­κό­τη­τα ξε­κομ­μέ­νη καὶ ἀ­πὸ τὴν κοι­νω­νί­α μὲ τοὺς ἄλ­λους ἀν­θρώ­πους. Ὅ­λα εἴ­ναι ἰ­δα­νι­κά, ἀλ­λὰ τί­πο­τα πραγ­μα­τι­κό.

ΕΡ: Ὁ Ἅγιος Ἱ. Χρυ­σό­στο­μος ἀ­να­φέ­ρει ὄ­τι κι ἂν ἀ­κό­μα σὲ στε­να­χω­ρέ­σει ἡ σύν­τρο­φός σου συγ­χώ­ρε­σέ την, καὶ ἂν εἴ­ναι δύ­στρο­πη ἐ­σὺ φρo­ντι­σε νὰ τὴν δι­ορ­θώ­σεις μὲ τὴν ἐ­πι­εί­κεια καὶ τὴν πρα­ό­τη­τα. Πολ­λὲς φο­ρὲς ὅ­μως αὐ­τὸ πα­ρερ­μη­νεύ­ε­ται.

Ἀπ: Εἶ­ναι συ­χνὸ φαι­νό­με­νο νὰ θε­ω­ρεῖται ὡς ἄ­σκη­ση ἡ ἀ­νο­χὴ κα­τα­στά­σε­ων τὶς ὁποῖ­ες οἱ ἴ­διοι οἱ ἄν­θρω­ποι ἐ­νερ­γο­ποι­οῦν. Ὅ­πως κά­ποι­ες μη­τέ­ρες γκρι­νιά­ζουν πό­σο τὶς κου­ρά­ζουν τὰ παι­διά τους, ἀλ­λὰ δὲν τὰ ἔ­μα­θαν νὰ φρον­τί­ζουν τὸν ἑαυ­τό τους, τὸ ἴ­διο στὴν συ­ζυ­γι­κὴ σχέ­ση κιν­δυ­νεύ­ουν νὰ κά­νουν ὑ­πο­μο­νή, ἐ­πει­δὴ θυ­μώ­νει ὁ σύν­τρο­φός τους καὶ δὲν βλέ­πουν ὅ­τι αὐ­τοὶ ἔ­χουν προ­κα­λέ­σει τὸν θυ­μό του. Ἐπι­λέ­γουν κά­ποι­ον μὲ τὸν ὁ­ποῖ­ο δὲν μπο­ροῦν νὰ συ­νυ­πάρ­ξουν, ἁ­πλῶς γιὰ νὰ μὴν μεί­νουν μό­νοι. Δη­μι­ουρ­γοῦν βα­σα­νι­στι­κὲς σχέ­σεις καὶ με­τὰ θε­ω­ροῦν σὰν ἄ­σκη­ση τὴν ἀ­νο­χὴ καὶ ζη­τοῦν ἀ­πὸ τὸν Θε­ὸ νὰ τοὺς βο­η­θή­σει ν' ἀν­τέ­ξουν. Γνω­ρί­ζουν πο­λὺ κα­λὰ κά­ποι­α ἀρ­νη­τι­κὰ στοι­χεί­α ποὺ ἔ­χει ὁ σύν­τρο­φός τους ἀ­πὸ πρίν, ἀλ­λὰ ἀρ­νούν­ται νὰ τὰ δοῦν, ὤ­στε νὰ ἔ­χουν ἄλ­λο­θι γιὰ νὰ ὑ­πο­φέ­ρουν ἀρ­γό­τε­ρα. Ἂν ἐ­σὺ λοι­πὸν ὑ­πο­μέ­νεις τὸ σύμ­πτω­μα τὸ ὀ­ποί­ο προ­κά­λε­σες, δὲν ἔ­χει νὰ κά­νει μὲ ἄ­σκη­ση αὐ­τό. Δι­ό­τι σοῦ δη­μι­ουρ­γεῖ τὴν ψευ­δαί­σθη­ση ὅ­τι εἶσαι ὁ κα­λὸς ποὺ ἀν­τέ­χεις τὸν ἄλ­λο, ἐ­νῶ στὴν οὐ­σί­α εἶσαι αὐ­τὸς ποὺ ἀ­πο­μα­κρύ­νε­ται καὶ ἀ­πo­μο­νώ­νε­ται .

Ὅ­ταν κά­ποι­ος ἐ­ρω­τεύ­ε­ται, κιν­δυ­νεύ­ει νὰ ἐ­ρω­τεύ­ε­ται τὴν εἰ­κό­να τοῦ ἄλ­λου καὶ ὄ­χι τὸν ἄλ­λο. Ὁ ἔ­ρω­τάς του ε­ἶναι πρὸς τὴν φαν­τα­σί­ω­σή του καὶ ὄ­χι πρὸς τὸν πραγ­μα­τι­κὸ ἄλ­λο.

Γι αὐ­τὸ ἐ­πι­μέ­νω ὅ­τι κύ­ρια ἔκ­φρα­ση τῆς ἄ­σκη­σης ε­ἶναι ἡ χα­ρά. Χω­ρὶς χα­ρὰ δὲν ὑ­πάρ­χει ἄ­σκη­ση, ἁ­πλῶς πα­θη­τι­κὴ ἀ­πο­δο­χὴ μιᾶς κα­τά­στα­σης. Ὁ Θε­ὸς μπο­ρεῖ νά μᾶς δώ­σει δυ­νά­μεις ποὺ νά μᾶς πά­νε πιὸ πέ­ρα. Δὲν χρει­ά­ζε­ται, νά μας βο­η­θὰ νὰ ἀν­τέ­χου­με τὰ προ­βλή­μα­τα ποὺ ἐ­μεῖς δη­μι­ουρ­γού­με. Δηλαδή δη­μι­ουρ­γού­με σταυ­ροὺς μὲ δυσ­λει­τουρ­γι­κὲς σχέ­σεις καὶ με­τὰ ἐ­πι­κα­λού­μα­στε τὸν Θε­ὸ γιὰ νὰ ἀν­τέ­χου­με.

ΕΡ: Εἴ­πα­τε ὅ­τι ὁ ἄν­θρω­πος ἐ­άν ε­ἶναι ὅ­πως καὶ πρὶν τὸ γά­μο καὶ με­τὰ ἀ­τὸ αὐ­τὸν, δὲν ἔ­χει κα­τα­φέ­ρει τί­πο­τα. Με­τὰ τὸν γά­μο ἀλ­λά­ζουν πολ­λὰ πράγ­μα­τα;

Ἀπ: Ὅ­ταν κά­ποι­ος ἐ­ρω­τεύ­ε­ται, κιν­δυ­νεύ­ει νὰ ἐ­ρω­τεύ­ε­ται τὴν εἰ­κό­να τοῦ ἄλ­λου, καὶ ὄ­χι τὸν ἄλ­λο. Ὁ ἔ­ρω­τάς του ε­ἶναι πρὸς τὴν φαν­τα­σί­ω­σή του καὶ ὄ­χι πρὸς τὸν πραγ­μα­τι­κὸ ἄλ­λο. Ὅ­μως ὁ πραγ­μα­τι­κὸς ἄλ­λος τοῦ τὴν δι­α­λύ­ει. Δὲν ε­ἶναι τό­τε ἡ εἰ­κό­να ποὺ εἶχε φαν­τα­στεῖ. Ἐ­δῶ ε­ἶναι ποὺ κά­ποι­οι δὲν ἀν­τέ­χουν. Ὅ­ταν χα­λά­σει ἡ εἰ­κό­να τοῦ ἄλ­λου καὶ ἀρ­χί­ζουν νὰ ἔρ­χον­ται σὲ σχέ­ση μὲ τὸν πραγ­μα­τι­κὸ ἄλ­λο, τό­τε ἀλ­λά­ζουν σύν­τρο­φο. Εἶ­ναι ἀ­να­σφα­λεῖς καὶ ἀ­δύ­να­τοι κα­θῶς δὲν δι­α­θέ­τουν τὴν δύ­να­μη νὰ ἐ­πη­ρε­ά­ζουν τὴν ζω­ή τους. Ἀ­νώ­ρι­μα ἀ­να­σφα­λῆ ἄ­το­μα ποὺ ἔ­χουν μά­θει μό­νο νὰ τὰ φρον­τί­ζουν, μὲ συ­νέ­πεια ὅ­μως τὴν ἀ­πώ­λεια τῆς ἐ­λευ­θε­ρί­άς τους. Καὶ αὐ­τὸ ποὺ ἀ­πo­τε­λεῖ πραγ­μα­τι­κὰ στό­χο τῆς ἄ­σκη­σης, ε­ἶναι νὰ αὐ­ξή­σουν τὴν δυ­να­τό­τη­τα ν' ἀ­γα­ποῦν. Ὄ­χι ἀ­πλῶς συ­ναι­σθη­μα­τι­κά, ἀλ­λὰ ὀν­το­λο­γι­κά, ὑ­παρ­ξια­κά. Ὑ­πάρ­χουν κά­ποι­οι πραγ­μα­τι­κοὶ σταυ­ροὶ μέ­σα στὸν γά­μο. Μιὰ ἀρ­ρώ­στια, ἡ γή­ραν­ση. Ὁ ἄλ­λος ἔ­χει σῶ­μα ποὺ ὅ­σο καὶ ἂν τὸ φρον­τί­ζει, ἀλ­λά­ζει, γερ­νά­ει. Αὐ­τὸ κιν­δυ­νεύ­ει ἀ­συ­νεί­δη­τα νὰ ἐ­κλαμ­βά­νε­ται σὰν προ­δο­σί­α καὶ ἡ σχέ­ση κα­ταρ­ρέ­ει ἂν δὲν πε­ρι­λαμ­βά­νει καὶ ἄλ­λα στοι­χεί­α ποὺ νὰ τὴν νο­η­μα­το­δο­τοῦν.

Στὶς μέ­ρές μας κυ­ρια­ρχοῦν δύο στοι­χεί­α ποὺ ε­ἶναι δι­α­με­τρι­κὰ ἀν­τί­θε­τα πρὸς τὴν ἄ­σκη­ση. Τὸ μοι­ραῖ­ο καὶ τὸ μα­γι­κό. Δηλαδή κιν­δυ­νεύ­ου­με νὰ ἀ­πο­δε­χό­μα­στε ὅτι τὰ πράγ­μα­τα ε­ἶναι δο­σμέ­να. Τὰ πράγ­μα­τα συμ­βαί­νουν χω­ρὶς ἐ­μᾶς. Εἴ­τε τὸ ὀ­νο­μά­σου­με γρα­φτό, εἴ­τε κλη­ρο­νο­μι­κό­τη­τα, εἴ­τε παγ­κο­σμι­ο­ποί­η­ση. Καὶ αὐ­τό μας ἀ­φαι­ρεῖ τὴν εὐ­θύ­νη. Ἡ προσ­δο­κί­α ἐξ ἄλ­λου γιὰ λύ­σεις ἀ­πο­τί­θε­ται στὸ μα­γι­κό, στὸ ἀ­νέ­ξο­δο. Πρό­κει­ται γιὰ μιὰ ἀ­νώ­ρι­μη παι­δι­κὴ στά­ση ποὺ θε­ω­ρεῖ ὄ­τι κά­ποι­οι ἄλ­λοι πρέ­πει νὰ μὲ φρον­τί­σουν. Ἡ ἄ­σκη­ση ἀ­πο­τε­λεῖ μιὰ δι­α­με­τρι­κὰ ἀν­τί­θε­τη ἐ­νή­λι­κη στά­ση, ὅ­που ἀ­να­λαμ­βά­νω ἐ­γῶ τὴν εὐ­θύ­νη τῆς πο­ρεί­ας τῆς ζω­ῆς μου, δί­χως, νὰ πα­ρα­βλέ­πω τὸ πλή­θος τῶν ἀ­δυ­να­μι­ῶν μου.

ΕΡ: Εἶ­ναι λά­θος ὅ­ταν κα­νεῖς λέ­ει ἀ­φή­σου στὸ Θε­ό; Ὅ­λα θὰ τὰ λύ­σει αὐ­τὸς καὶ πολ­λὲς φο­ρὲς μέ­νου­με ἀ­πα­θεῖς πε­ρι­μέ­νον­τας τὸν ἀ­πὸ μη­χα­νῆς Θε­ὸ νά μας λύ­σει τὰ προ­βλή­μα­τα χω­ρὶς ἐ­μεῖς νὰ συμ­με­τά­σχου­με.

Ἀπ: Αὐ­τὸ εἶναι μί­α στά­ση ἀν­θρώ­πων ποὺ θε­ω­ροῦν τὸ γά­μο σὰν μιὰ ἁ­πλῆ κά­λυ­ψη σε­ξου­α­λι­κῶν ἀ­ναγ­κῶν ἢ σὰν μιὰ κοι­νω­νι­κὴ ἀ­πο­κα­τά­στα­ση, ποὺ δὲν πι­στεύ­ουν ὅ­τι μπο­ροῦν μέ­σα ἀ­πὸ τὸν γά­μο νὰ κερ­δί­σουν κά­τι πιὸ ση­μαν­τι­κὸ γιὰ τὴν ζω­ή τους καὶ ἀ­νη­συ­χοῦν μό­νο γιὰ τὸ πὼς θὰ τα­κτο­ποι­η­θοῦν καὶ ζη­τοῦν ἕ­να κα­θη­συ­χα­σμό, δη­λα­δὴ ἑ­κεί­νοι ποὺ δὲν ἔ­χουν πά­ρει μιὰ ἐ­νή­λι­κη στά­ση ὡς χρι­στια­νοὶ ποὺ κα­λούν­ται νὰ ἀ­να­λά­βουν τὴν εὐ­θύ­νη τῆς πί­στής τους καὶ τῆς πνευ­μα­τι­κῆς πο­ρεί­ας τους. Εἶ­ναι πο­λὺ ση­μαν­τι­κὸ νὰ προ­σεύ­χον­ται οἱ νέ­οι γιὰ τὴν σχέ­ση ποὺ θὰ ἔ­χουν καὶ μά­λι­στα νὰ ἐλ­πί­ζουν σ' αὐ­τή. Φο­βά­μαι ὅ­τι πολ­λοὶ νέ­οι αὐ­τὴ τὴν στιγ­μὴ δὲν ἐλ­πί­ζουν ὅ­τι μπο­ρεῖ νὰ ὑ­φί­στα­ται μιὰ μο­νο­γα­μι­κὴ σχέ­ση ποὺ νὰ εἶναι καὶ «θρε­πτι­κὴ καὶ πι­κάν­τι­κη». Καὶ ἂν δὲν τὸ ἐλ­πί­ζουν, δὲν θὰ τὸ συ­ναν­τή­σουν. Για­τὶ πολ­λὲς φο­ρὲς οἱ νέ­οι ἐ­νῶ ὀ­νει­ρεύ­ον­ται γιὰ τὴν σχέ­σή τους, ὅ­ταν φτά­νουν στὸ γά­μο πα­ραι­τοῦν­ται εὔ­κο­λα καὶ με­τα­φέ­ρον­ται στὸ μον­τέ­λο ποὺ ἔ­χουν ζή­σει στοὺς γο­νεῖς τους. Ἑ­πο­μέ­νως κιν­δυ­νεύ­ουν νὰ μὴν ἐλ­πί­ζουν σὲ μιὰ σχέ­ση ζευ­γα­ριοῦ ποὺ νὰ γί­νε­ται πιὸ ἐ­ρω­τι­κὴ μὲ τὸ διά­βα τοῦ χρό­νου. Ἄ­ρα νὰ προ­σεύ­χον­ται γιὰ τὴ βί­ω­ση μιᾶς σχέ­σης ποὺ θὰ τοὺς ἐ­πι­τρέ­πει νὰ ζοῦν εὐ­χα­ρι­στια­κὰ καὶ νὰ κά­νουν καὶ οἱ ἴ­διοι τὴ ζω­ή τους πιὸ ζων­τα­νή. Ἂν κά­ποι­ος δὲν εἶ­ναι ἰ­κα­νο­ποι­η­μέ­νος ἀ­πὸ τὴ ζω­ὴ του, τό­τε δὲν μπο­ρεῖ νὰ προσ­δο­κᾶ ὅ­τι ὅ­ταν θὰ βρε­θεῖ μὲ ἕ­να σύν­τρο­φο, θὰ ἀλ­λά­ξει ἡ ζω­ὴ τοῦ μα­γι­κά. Δύ­ο κου­ρα­σμέ­νοι καὶ μί­ζε­ροι ἄν­θρω­ποι θὰ φτιά­ξουν μιὰ μί­ζε­ρη κα­τά­στα­ση. Για­τὶ ὅσο περ­νᾶ ὁ και­ρὸς οἱ δυ­σκο­λί­ες αὐ­ξά­νουν. Δὲν μπο­ρῶ νὰ φαν­τα­στῶ μιὰ ἄ­σκη­ση μέ­σα στὸ γά­μο, ἂν δὲν ἔ­χει ἀ­πο­τέ­λε­σμα τὴ χα­ρά, ἂν δὲν ὁ­δη­γεῖ στὸ νὰ βλέ­πεις τὸν σύν­τρο­φό σου, τὰ παι­διά σου καὶ τοὺς ἄλ­λους ἀν­θρώ­πους ὡς πη­γὴ χα­ρᾶς .

Ἔ­τσι εἶ­ναι καὶ ἡ ἀ­σκη­τι­κὴ μέ­σα στὸν Γά­μο. N­ά αὐ­ξά­νεις τὰ ὄ­πλα σου μὲ τὸ διά­βα τοῦ χρό­νου, ὤ­στε νὰ μπο­ρεῖς νὰ ἀν­τι­πα­ρέρ­χε­σαι τὰ ἐμ­πό­δια καὶ νὰ μπο­ρεῖς νὰ ἀ­να­κα­λύ­πτεις τὸ σύν­τρο­φό σου τὸν ἑ­αυ­τό σου καὶ τε­λι­κὰ τὸ Θε­ό. Δὲν φαν­τά­ζο­μαι νὰ ἀ­να­κα­λύ­ψεις τὸν ἄλ­λον χω­ρὶς τὴν πη­γὴ τῆς ζω­ῆς, τὸν Θε­ό. Δὲν μπο­ρεῖς κλει­σμέ­νος μέ­σα στὴν δι­κή σου αὐ­τάρ­κεια νὰ βρεῖς και­νούρ­γιους τρό­πους ζω­ῆς.

ΕΡ: Ἰ­σχύ­ει ὅ­τι ὁ γά­μος ἔ­χει μιὰ προ­ο­πτι­κὴ καὶ θε­ω­ρεί­ται πε­τυ­χη­μέ­νος ὅ­ταν ἀν­τι­κα­θι­στᾶς τὸ ἐ­γώ μὲ τὸ ἐ­μεῖς;

Ἀπ: Ἂν τὸ ἐ­γώ εἴ­ναι τὸ αὐ­τι­στι­κὸ ἐ­γώ, ἂν δηλαδή τὸ ἐ­γώ ὑ­πάρ­χει ξε­κομ­μέ­νο ἀ­πὸ τὸ ἐ­μεῖς, τό­τε ἰ­σχύ­ει. Ἂν ὅ­μως τὸ ἐ­μεῖς ση­μαί­νει τὴν ἀ­πώ­λεια τῆς ἰ­δι­αι­τε­ρό­τη­τας τοῦ κά­θε προ­σώ­που, τό­τε ὄ­χι, δὲν ἰ­σχύ­ει. Α­πο­τε­λεῖ συ­χνὸ φαι­νό­με­νο νὰ ἀ­πο­φα­σί­ζει κά­ποι­ος νὰ θυ­σιά­σει τὴν προ­σω­πι­κὴ του ἀ­νέ­λι­ξη γιὰ χά­ρη μιᾶς σχέ­σης καὶ με­τὰ νά τό χρε­ώ­νει στὸν ἄλ­λον. Ὅ­μως ἡ γνή­σια ἀ­γά­πη γιὰ τὸν ἑ­αυ­τό μας δὲν ἔρ­χε­ται σὲ ἀν­τί­θε­ση μὲ τὴν γνή­σια ἀ­γά­πη πρὸς τὸν ἄλ­λο καὶ ἑ­πο­μέ­νως δὲν ἀ­κι­νη­το­ποι­εί­ται ἐμ­πρὸς σὲ ψευ­το­δι­λήμ­μα­τα. Αὐ­τὸ ποὺ πρέ­πει νὰ δοῦ­με εἶναι ὅ­τι δὲν εἶναι σω­στὸ νὰ ἐ­νο­χο­ποι­εί­ται ἡ ἐ­πι­θυ­μί­α, ὅ­πως πρε­σβεύ­ουν κά­ποι­οι οἱ ὁ­ποί­οι ἐν ὀ­νό­μα­τι τῆς πί­στης ἔ­χουν ἀ­πο­λέ­σει Τὴν χα­ρὰ τῆς ζω­ῆς. Ἡ ἐ­πι­θυ­μί­α εἶ­v­αι τὸ ση­μεί­ο ὑ­πέρ­βα­σης τοῦ ἑαυ­τοῦ μας. Ὅ­ταν ἐ­νο­χο­ποι­εί­ται ἡ ἐ­πι­θυ­μί­α ἐ­πι­τρέ­πε­ται τὸ πα­ρά­πο­νο καὶ ἡ ἀ­νάγ­κη. Τὸ πα­ρά­πο­νο εἶ­ναι ἡ δυ­σφο­ρί­α ἀ­πὸ τὴν μὴ ἐκ­φρα­σθεί­σα καὶ μὴ ἰ­κα­νο­ποι­η­θεί­σα ἐ­πι­θυ­μί­α ποὺ λει­τουρ­γεῖ σὰν σκου­ριὰ καὶ δι­α­βρώ­νει τὰ πράγ­μα­τα. Ἡ ἀ­νάγ­κη ἐ­ξάλ­λου ἀν­τι­με­τω­πί­ζει τὸν ἄλ­λο σὰν ἀν­τι­κεί­με­νο καὶ τὸν χρη­σι­μο­ποι­εῖ, ἐ­νῶ ἡ ἐ­πι­θυ­μί­α ἀ­να­φέ­ρε­ται στὸ πρό­σω­πό του. Ἡ ἄ­σκη­ση δὲν εἶ­ναι στέ­ρη­ση. Δὲν ἀ­πο­τε­λεῖ ἄρ­νη­ση τῆς χα­ρᾶς. Εἶναι ἀ­πο­δο­χὴ τοῦ μό­χθου ποὺ ἀ­παι­τεί­ται, ἀλ­λά τε­λι­κά δυ­να­μώ­νει καὶ δί­νει χα­ρά. Τε­λι­κά σου προ­σφέ­ρει χα­ρά, σὲ χα­ρι­τώ­νει. Δὲν μπο­ρῶ νὰ φαν­τα­στῶ μιὰ ἄ­σκη­ση στὸ γά­μο, ἂν δὲν ἔ­χει ἀ­πο­τέ­λε­σμα τὴν χα­ρά, ἂν δὲν ὁ­δη­γεῖ στὸ νὰ βλέ­πεις τὸν σύν­τρο­φό σου, τὰ παι­διά σου καὶ τοὺς ἄλ­λους ἀν­θρώ­πους ὡς πη­γὴ χα­ρᾶς.

Πε­ρι­ο­δι­κὸ ΄΄ΠΑ­ΡΕΜ­ΒΟ­ΛΗ, τεύ­χος 52