Η πρώτη άλωση

«Τό αὐτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο καί ὁ ναύσταθμος τέθηκαν ὑπό φρούρηση, ἀλλά, μέ ἐξαίρεση αὐτά τά δύο, οἱ στρατιῶτες καί οἱ ναῦτες εἶχαν δικαίωμα νά λαφυραγωγήσουν ὅ,τι ἤθελαν χωρίς διάκριση. 

Ποτέ στήν Εὐρώπη δέν εἶχε πραγματοποιηθεῖ μιά τόσο συστηματική καί ἀνελέητη λεηλασία. Ποτέ ὁ στρατός ἑνός χριστιανικοῦ κράτους δέν εἶχε λεηλατήσει μιά πόλη μέ τόσο βάρβαρο τρόπο, ὅσο ἐκεῖνος μέ τόν ὁποῖο λεηλάτησαν τήν Πόλη ἐκεῖνοι οἱ στρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ, πού εἶχαν ὁρκιστεῖ νά παραμείνουν ἁγνοί, εἶχαν ὑποσχεθεῖ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ νά μή χύσουν χριστιανικό αἷμα κι ἔφεραν πάνω τους τό ἔμβλημα τοῦ Πρίγκιπα τῆς Εἰρήνης. 

Περιγράφοντας τά ἐγκλήματα πού διέπραξαν οἱ Σταυροφόροι, ὁ Χωνιάτης γράφει μέ ὀργή:  "Πήρατε τό Σταυρό καί ὁρκιστήκατε πάνω σ' αὐτόν καί στά ἱερά εὐαγγέλια, ὅτι θά περνούσατε ἀπό τήν ἐπικράτεια τῶν χριστιανῶν χωρίς νά χύσετε αἷμα καί χωρίς νά στραφεῖτε πρός τά δεξιά ἤ πρός τά ἀριστερά. Μᾶς εἴπατε ὅτι εἴχατε πάρει τά ὅπλα μόνο ἐναντίον τῶν Σαρακηνῶν καί θά πνίγατε μόνο ἐκείνους στό αἷμα τους. 

Ὑποσχεθήκατε νά παραμείνετε ἁγνοί ἐνόσω φέρατε τό Σταυρό, ὅπως ἅρμοζε σέ στρατιῶτες πού ὑπηρετοῦν τή σημαία τοῦ Χριστοῦ. Ἀντί νά ὑπερασπιστεῖτε τόν τάφο Του, βιαιοπραγήσατε σέ βάρος τῶν πιστῶν πού εἶναι μέλη Του. Φερθήκατε στούς χριστιανούς χειρότερα ἀπ' ὅ,τι οἱ Ἄραβες φέρονται στούς Λατίνους γιατί οἱ τελευταῖοι, σέβονται τουλάχιστον τίς γυναῖκες". 

Τεράστιοι θησαυροί βρέθηκαν στά αὐτοκρατορικά ἀνάκτορα, καθώς καί σέ ἐκεῖνα τῶν εὐγενῶν. Κάθε βαρόνος κατέλαβε ἕνα κάστρο ἤ ἀνάκτορο πού τοῦ παραχωρήθηκε καί τοποθέτησε μιά φρουρά στό θησαυρό πού βρῆκε ἐκεῖ. "Ποτέ ἀπό τή δημιουργία τοῦ κόσμου", γράφει ὁ Μαρεσάλος, "δέν ὑπῆρξαν τόσα πολλά λάφυρα σέ μιά πόλη. Καθένας πῆρε τό σπίτι πού τοῦ ἄρεσε καί ὑπῆρχαν ἀρκετά γιά ὅλους. 

Ἐκεῖνοι πού ἦταν φτωχοί, βρέθηκαν ξαφνικά νά εἶναι πλούσιοι. Κατελήφθησαν τεράστιες ποσότητες χρυσοῦ καί ἀργύρου, ἐπίχρυσων σκευῶν καί πολύτιμων λίθων, μεταξωτῶν καί σατέν, γουναρικῶν καί κάθε εἴδους πλούτου πού βρίσκεται ἐπί τῆς γῆς". 

Ἡ λεηλασία τῆς πλουσιότερης πόλης τῆς Χριστιανοσύνης, πού ἦταν τό δέλεαρ πού εἶχε προσφερθεῖ στούς Σταυροφόρους, προκειμένου νά παραβοῦν τούς ὅρκους τους, πραγματοποιήθηκε ὑπό τό πνεῦμα ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι, ἔχοντας ἅπαξ παραβεῖ τίς δεσμεύσεις τους, καθίστανται πλέον ἀχαλίνωτοι. Ἅπαξ καί ἐγκατέλειψαν τήν ἀποχή καί τήν ἁγνότητά τους, οἱ τελευταῖοι ἐπιδόθηκαν σέ κάθε εἴδους ὄργια».

EDWIN PEARS, Ἡ Ἅλωση τῆς Κωνσταντινούπολης τό 1204, σελ. 360-361.