Σελίδες

Κυριακή 17 Ιουνίου 2007

ΠΩΣ ΘΑ ΓΝΩΡΙΣΟΥΜΕ ΤΟ ΘΕΟ

ΑΓΙΟΥ ΣΙΛΟΥΑΝΟΥ ΤΟΥ ΑΘΩΝΙΤΟΥ

Πολύ μας αγαπάει ο Κύριος· αυτό το έμαθα από το Άγιο Πνεύμα, που μου έδωσε Εκείνος κατά το μέγα Του έλεος. Γέρασα και ετοιμάζομαι για το θάνατο και γράφω την αλήθεια από αγάπη για τους ανθρώπους. Το Άγιο Πνεύμα, που μου έδωσε ο Κύριος, θέλει να σωθούν όλοι, να γνωρίσουν όλοι το Θεό.

Ήμουν χειρότερος κι από ένα βρωμερό σκύλο, εξαιτίας των αμαρτιών μου* σαν άρχισα όμως να ζητώ συγχώρηση από το Θεό, Αυτός μου έδωσε όχι μόνο τη συγχώρηση αλλά και το Άγιο Πνεύμα. Έτσι, εν Πνεύματι Αγίω, γνώρισα το Θεό.

Βλέπεις αγάπη που έχει ο Θεός για μας; Ποιος, αλήθεια, θα μπορούσε να περιγράψει την ευσπλαχνία Του;

Αδελφοί μου, πέφτω στα γόνατα και σας παρακαλώ, πιστεύετε στο Θεό, πιστεύετε πώς υπάρχει το Άγιο Πνεύμα, που μαρτυρεί για το Θεό σ΄ όλες τις εκκλησίες μας, αλλά και στην ψυχή μου.

Το Άγιο Πνεύμα είναι αγάπη. Και ή αγάπη αυτή πλημμυρίζει όλες τις ψυχές των ουρανοπολιτών αγίων. Και το ίδιο Άγιο Πνεύμα είναι στη γη, στις ψυχές όσων αγαπούν το θεό. Εν Πνεύματι 'Αγίω οι ουρανοί βλέπουν τη γη, ακούνε τις προσευχές μας και τις προσκομίζουν στο θεό. Ζούμε στη γη και δεν βλέπουμε το Θεό, δεν μπορούμε να Τον δούμε. Άλλα σαν έρθει το Άγιο Πνεύμα στην ψυχή, τότε θα δούμε το Θεό, όπως Τον είδε ο άγιος Στέφανος (Πράξ. 7:55-56). Η ψυχή και ο νους αναγνωρίζουν αμέσως με το Άγιο Πνεύμα ότι Αυτός είναι ο Κύριος.

Έτσι ο άγιος Συμεών ο Θεοδόχος, με το Άγιο Πνεύμα, αναγνώρισε στο μικρό βρέφος τον Κύριο (Λουκ. 2:25-32). Έτσι και ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, με το Άγιο Πνεύμα επίσης, αναγνώρισε τον Κύριο και Τον υπέδειξε στους ανθρώπους. Και στον ουρανό και στη γη, ο Θεός γνωρίζεται μόνο με το Άγιο Πνεύμα, όχι με την επιστήμη. Και τα παιδιά που δεν σπούδασαν καθόλου, γνωρίζουν τον Κύριο με το Άγιο Πνεύμα. Χωρίς το Άγιο Πνεύμα κανείς δεν μπορεί να γνωρίσει το Θεό και πόσο πολύ μας αγαπάει. Ακόμα κι αν διαβάζουμε πώς μας αγάπησε και έπαθε από αγάπη για μας, σκεφτόμαστε γι' αυτά μόνο με το νου, αλλά δεν καταλαβαίνουμε όπως πρέπει, με την ψυχή, την αγάπη του Χρίστου. Όταν όμως μας διδάξει, τότε γνωρίζουμε με ενάργεια και αισθητά την αγάπη· τότε γινόμαστε όμοιοι με τον Κύριο.

Καθένας μας μπορεί να κρίνει για το Θεό κατά το μέτρο της χάριτος του Αγίου Πνεύματος που γνώρισε. Γιατί πώς είναι δυνατό να σκεφτόμαστε και να κρίνουμε για πράγματα που δεν είδαμε ή δεν ακούσαμε και δεν ξέρουμε; Οι άγιοι λένε πώς είδαν το Θεό. Αλλά υπάρχουν και άνθρωποι που λένε ότι δεν υπάρχει Θεός. Είναι φανερό πώς μιλούν έτσι γιατί δεν Τον γνώρισαν αυτό όμως δεν σημαίνει καθόλου πώς ο θεός δεν υπάρχει.

Οι άγιοι μιλούν για πράγματα που πραγματικά είδαν και γνωρίζουν. Δεν λένε, για παράδειγμα, πώς είδαν ένα άλογο μήκους ενός χιλιομέτρου ή ένα πλοίο δέκα χιλιομέτρων, που δεν υπάρχουν. Κι εγώ νομίζω, πώς, αν δεν υπήρχε θεός, δεν θα μιλούσαν καν γι' Αυτόν στη γη. Οι άνθρωποι όμως θέλουν να ζουν σύμφωνα με το δικό τους θέλημα και γι' αυτό λένε πώς δεν υπάρχει θεός, βεβαιώνοντας έτσι μάλλον πώς υπάρχει.

Όλων των λαών ή ψυχή αισθανόταν πώς υπάρχει ο θεός, αν και δεν ήξεραν να λατρεύουν τον αληθινό θεό. Το Άγιο Πνεύμα όμως δίδαξε πρώτα τους προφήτες, έπειτα τους αποστόλους, κατόπιν τους αγίους πατέρες και επισκόπους μας, κι έτσι έφτασε ως εμάς η αληθινή πίστη. Εμείς γνωρίσαμε τον Κύριο με το Άγιο Πνεύμα. Και όταν Τον γνωρίσαμε, τότε στερεώθηκε σ΄ Αυτόν ή ψυχή μας.

Γνωρίστε, λαοί, ότι πλαστήκαμε για να δοξάζουμε τον ουράνιο θεό, και μην προσκολλάστε στη γη, γιατί ο θεός είναι Πατέρας μας και μας αγαπάει σαν πολυπόθητα παιδιά Του.

Όποιος δεν γνωρίζει τη χάρη, δεν την επιζητεί. Οι άνθρωποι προσκολλήθηκαν στη γη, γι' αυτό Οι πιο πολλοί δεν ξέρουν πώς τίποτα το γήινο δεν μπορεί να συγκριθεί με τη γλυκύτητα του Άγιου Πνεύματος.

Πολλοί φιλονικούν για την πίστη - και δεν υπάρχει τέλος σ΄ αυτές τις φιλονικίες -, ενώ, αντί να φιλονικούμε, πρέπει να προσευχόμαστε μόνο στο Θεό και την Παναγία, και ο Κύριος θα μας δώσει το φωτισμό χωρίς φιλονικίες, και μάλιστα γρήγορα.

Πολλοί μελέτησαν όλες τις θρησκείες, αλλά δεν γνώρισαν την αληθινή πίστη όπως πρέπει. Όποιος όμως προσεύχεται στο Θεό με ταπείνωση να τον φωτίσει, σ΄ αυτόν ο Κύριος θα δώσει να μάθει πόσο αγαπάει τον άνθρωπο. Οι υπερόπτες ελπίζουν να μάθουν τα πάντα με το νου τους, αλλά ο Θεός τους έθεσε όρια.

Ο Κύριος είπε: "Όπου ειμί εγώ, εκεί και ο διάκονος ο εμός εσταί... ίνα θεωρή την δόξαν την εμήν" (πρβλ. Ίω. 12:26· 17:24). Οι άνθρωποι όμως δεν κατανοούν τις Γραφές, τις βρίσκουν σχεδόν ακατανόητες. Μόνο όταν τους διδάξει το Άγιο Πνεύμα, τότε όλα γίνονται κατανοητά και ή ψυχή αισθάνεται σαν να είναι στους ουρανούς. Γιατί το ίδιο Άγιο Πνεύμα είναι και στους ουρανούς και στη γη και στην Άγια Γραφή και στις ψυχές όσων αγαπούν το Θεό. Χωρίς Πνεύμα Άγιο

Οι άνθρωποι πλανώνται και αδυνατούν να γνωρίσουν αληθινά το θεό και την ανάπαυση κοντά Του, έστω κι αν μελετούν συνεχώς. Ω αδελφοί, σας παρακαλώ και σας ικετεύω στο όνομα της ευσπλαχνίας του Θεού: Πιστεύετε στο Ευαγγέλιο και στη μαρτυρία της Άγιας Εκκλησίας, και τότε θα γευθείτε, ήδη άπ' αυτή τη γη, τη μακαριότητα του παραδείσου. Αληθινά, η βασιλεία του Θεού είναι μέσα μας: Η αγάπη του Θεού χαρίζει στην ψυχή τον παράδεισο. Πολλοί πρίγκιπες και άρχοντες εγκατέλειψαν τους θρόνους τους, όταν γνώρισαν την αγάπη του Θεού. Κι αυτό είναι ευνόητο, γιατί ή αγάπη του Θεού είναι φλογερή. Με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος ή χαρά της ψυχής φτάνει ως τα δάκρυα, και τίποτα επίγειο δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί της.

Πόσο ευτυχισμένοι είμαστε εμείς οι ορθόδοξοι χριστιανοί! Τι Θεό έχουμε! Είναι αξιολύπητοι όσοι δεν γνώρισαν το Θεό. Αυτοί δεν βλέπουν το αιώνιο φως, και μετά το θάνατο πορεύονται στο αιώνιο σκοτάδι. Αυτό το ξέρουμε, γιατί το Άγιο Πνεύμα πληροφορεί μέσα στην Εκκλησία τους αγίους για το τι υπάρχει στον ουρανό και τι στον Άδη.

"Ω, πόσο αξιολύπητοι είναι οι πλανεμένοι άνθρωποι! Αυτοί δεν μπορούν να ξέρουν τι είναι η αληθινή χαρά. Μερικές φορές διασκεδάζουν και γελούν, αλλά το γέλιο και ή απόλαυση που δοκιμάζουν θα μεταβληθούν σε θρήνο και θλίψη. Δική μας χαρά είναι ο Χριστός. Με τα πάθη Του μας έγραψε στο βιβλίο της ζωής, και στη βασιλεία των ουρανών θα είμαστε αιώνια με το Θεό και θα βλέπουμε τη δόξα Του και θα ευφραινόμαστε μαζί Του. Η χαρά μας είναι το Άγιο Πνεύμα. Είναι τόσο γλυκό και ευχάριστο! Αυτό μαρτυρεί στην ψυχή για τη σωτηρία.

Τα επίγεια μαθαίνονται με την επίγεια διάνοια, ενώ ο Θεός και όλα τα επουράνια γνωρίζονται μόνο με το Άγιο Πνεύμα. Γι' αυτό παραμένουν απρόσιτα στο νου που δεν αναγεννήθηκε.

Τι μας εμποδίζει να γνωρίσουμε το θεό

Η απιστία προέρχεται από την υπερηφάνεια. Ό υπερήφανος ισχυρίζεται πώς θα γνωρίσει τα πάντα με το νου του και την επιστήμη, αλλά η γνώση του Θεού παραμένει ανέφικτη γι' αυτόν, γιατί ο Θεός γνωρίζεται μόνο με αποκάλυψη του Άγιου Πνεύματος.

Ο Κύριος αποκαλύπτεται στις ταπεινές ψυχές. Σ' αυτές δείχνει τα έργα Του, που είναι ακατάληπτα για το νου μας. Με τον φυσικό μας νου μπορούμε να γνωρίσουμε μόνο τα γήινα πράγματα, κι αυτά μερικώς, ενώ ο Θεός και όλα τα ουράνια γνωρίζονται με το Άγιο Πνεύμα.

Μερικοί μοχθούν σ΄ όλη τους τη ζωή για να μάθουν τι υπάρχει στον ήλιο ή στη σελήνη ή κάτι παρόμοιο, άλλ' αυτά δεν ωφελούν την ψυχή. Αν όμως προσπαθούσαμε να γνωρίσουμε τι υπάρχει μέσα στον άνθρωπο, τότε θα βλέπαμε στην ψυχή του αγίου τη βασιλεία των ουρανών, ενώ στην ψυχή του αμαρτωλού σκοτάδι και κόλαση. Και είναι ωφέλιμο να το ξέρουμε, γιατί θα είμαστε αιώνια είτε στη βασιλεία είτε στην κόλαση.

Ό νωθρός στην προσευχή εξετάζει με περιέργεια τα πάντα, όσα βλέπει στη γη και στον ουρανό, αλλά δεν γνωρίζει ποιος είναι ο Κύριος ούτε προσπαθεί να το μάθει. Κι όταν ακούει διδασκαλία για το Θεό, λέει:

"Μα πώς είναι δυνατό να γνωρίσουμε το Θεό; Κι εσύ από που Τον γνωρίζεις;".

Θα σου πω: Μαρτυρεί το Άγιο Πνεύμα, Αυτό γνωρίζει και μας διδάσκει.

"Άλλα μήπως το Πνεύμα είναι ορατό;".

Οι απόστολοι Το είδαν να κατεβαίνει σε πύρινες γλώσσες, κι εμείς Το αισθανόμαστε μέσα μας. Είναι γλυκύτερο από κάθε τι γήινο. Αυτό γεύονταν οι προφήτες και μιλούσαν στο λαό και ο λαός τους πρόσεχε. Οι άγιοι απόστολοι έλαβαν Άγιο Πνεύμα και κήρυξαν σωτηρία στον κόσμο χωρίς να φοβούνται τίποτα, γιατί τους ενίσχυε αυτό το Πνεύμα. Το ίδιο και οι μάρτυρες και οι ασκητές πήγαιναν χαρούμενοι στο μαρτύριο και την κακοπάθεια. Γιατί το Άγιο Πνεύμα, το αγαθό και γλυκύ, έλκει την ψυχή στην αγάπη του Κυρίου. Κι έτσι η ψυχή, χάρη στη γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος, δεν φοβάται τα βασανιστήρια.

Πολλοί άνθρωποι λένε σήμερα πώς δεν υπάρχει Θεός. Μιλούν έτσι γιατί στην καρδιά τους ζει υπερήφανο πνεύμα, που τους υποβάλλει ψέματα κατά της Αλήθειας και της Εκκλησίας του Θεού. Νομίζουν πώς είναι σοφοί, ενώ στην πραγματικότητα δεν αντιλαμβάνονται καν ότι τέτοιοι λογισμοί δεν είναι δικοί τους, αλλά προέρχονται από τον εχθρό. Αν όμως κανείς τους δεχτεί στην καρδιά του και τους αγαπήσει, τότε γίνεται συγγενής με το πονηρό πνεύμα. Και είθε να μη δώσει ο Θεός σε κανένα να πεθάνει σε τέτοια κατάσταση.

Αντίθετα, στην καρδιά των αγίων ζει η χάρη του Αγίου Πνεύματος, που τους κάνει συγγενείς του Θεού. Οι άγιοι νιώθουν ολοκάθαρα πώς είναι πνευματικά παιδιά του ουράνιου Πατέρα, και γι' αυτό λένε: "Πάτερ ημών...".

Η υπερηφάνεια εμποδίζει την ψυχή να μπει στο δρόμο της πίστεως. Στον άπιστο δίνω μια συμβουλή. Ας πει: "Κύριε, αν υπάρχεις, φώτισε με, και θα Σε υπηρετήσω μ΄ όλη μου την καρδιά και μ' όλη μου την ψυχή". Και ο Κύριος θα φωτίσει οπωσδήποτε μια τέτοια ταπεινή σκέψη και προθυμία για την υπηρεσία του Θεού. Δεν πρέπει όμως να λέει: "Αν υπάρχεις, παίδεψε με". Γιατί αν έρθει η τιμωρία, είναι δυνατό να μη βρει τη δύναμη να ευχαριστήσει το Θεό και να μετανοήσει.

Όταν ο Κύριος σε φωτίσει, τότε ή ψυχή σου θα Τον αισθανθεί, θα αισθανθεί πώς την συγχώρησε και την αγαπάει. Θα το μάθεις με την πείρα σου, και η χάρη του Αγίου Πνεύματος θα μαρτυρεί στην ψυχή τη σωτηρία, και θα θέλεις τότε να διακηρύσσεις σ" όλο τον κόσμο: "Πόσο πολύ μας αγαπάει ο Κύριος!".

Ό Απόστολος Παύλος, όσο δεν γνώριζε τον Κύριο, Τον καταδίωκε. Όταν όμως Τον γνώρισε, τότε γύρισε σ΄ όλη την οικουμένη κηρύσσοντας το Χριστό.

Για να σωθείς, είναι ανάγκη να ταπεινωθείς. Γιατί τον υπερήφανο, και με τη βία να τον βάλεις στον παράδεισο, κι εκεί δεν θα βρει ανάπαυση. Κι εκεί δεν θα είναι ικανοποιημένος και θα λέει: "Γιατί δεν είμαι εγώ στην πρώτη θέση;". Αντίθετα, ή ταπεινή ψυχή είναι γεμάτη αγάπη και δεν επιδιώκει πρωτεία, αλλά επιθυμεί για όλους το καλό και ευχαριστιέται με όλα.

Δείξαμε μεγάλη αμέλεια και δεν καταλαβαίνουμε πια αν υπάρχει η κατά Χριστόν ταπείνωση και αγάπη. Βέβαια, η ταπείνωση αυτή και ή αγάπη γίνονται γνωστές μόνο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Εμείς όμως δεν ξέρουμε ότι, για να προσελκύσουμε τη χάρη κοντά μας, πρέπει να την ποθήσουμε μ' όλη μας την ψυχή. Άλλα πώς θα ποθήσουμε κάτι που δεν το γνωρίζουμε καθόλου; Και όμως, όλοι μας τη γνωρίζουμε τη χάρη, έστω και λίγο, γιατί το Άγιο Πνεύμα κινεί κάθε ψυχή στην αναζήτηση του Θεού.

"Ω, πώς πρέπει να παρακαλούμε τον Κύριο να δώσει στην ψυχή το ταπεινό Άγιο Πνεύμα! Ή ταπεινή ψυχή έχει μεγάλη ανάπαυση, ενώ η υπερήφανη βασανίζει η ίδια τον εαυτό της. Ο υπερήφανος δεν γνωρίζει την αγάπη του Θεού και βρίσκεται μακριά Του. Υπερηφανεύεται πώς είναι πλούσιος ή επιστήμων ή ένδοξος, μα δεν ξέρει την τραγικότητα της φτώχειας και της απώλειας του, αφού δεν γνώρισε το Θεό. Απεναντίας, εκείνον που αγωνίζεται εναντίον της υπερηφάνειας, τον βοηθάει ο Κύριος να νικήσει αυτό το πάθος.

Είναι αδύνατο ν' αγαπήσουμε και να γνωρίσουμε τον Κύριο, αν δεν ζήσουμε σύμφωνα με τις εντολές Του. Ό άνθρωπος όμως από μόνος του είναι ανίκανος να τηρήσει τις εντολές του θεού. Γι' αυτό ο Ιησούς είπε: Αιτείτε, και δοθήσεται υμίν" (Ματθ. 7:7). Αν δεν ζητάμε, βασανίζουμε μόνοι μας τον εαυτό μας και χάνουμε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Στον αγώνα μας πρέπει να είμαστε ανδρείοι. Ό Κύριος αγαπάει την ανδρεία και συνετή ψυχή. Αν δεν έχουμε ανδρεία και σύνεση, τότε πρέπει να τα ζητάμε από το Θεό και να υπακούμε στους πνευματικούς, γιατί σ΄ αυτούς ζει η χάρη του Άγιου Πνεύματος. Ό άνθρωπος μάλιστα, που ο νους του έπαθε βλάβη από δαιμονική ενέργεια, ιδίως αυτός πρέπει να υπακούει στον πνευματικό και να μην εμπιστεύεται καθόλου τον εαυτό του.

Οι ψυχικές συμφορές μας έρχονται από την υπερηφάνεια, ενώ τις σωματικές τις παραχωρεί πολλές φορές ο Θεός από αγάπη για μας, όπως έγινε με τον πολύαθλο Ιώβ.

Είναι πολύ δύσκολο να διαγνώσεις μέσα σου την υπερηφάνεια. Να όμως μερικά συμπτώματα: Αν σε προσβάλλουν δαίμονες ή σε βασανίζουν κακοί λογισμοί, αυτό σημαίνει πώς δεν έχεις ταπείνωση. Γι' αυτό, έστω κι αν δεν αντιλήφθηκες την υπερηφάνεια σου, ταπεινώσου. Αν είσαι οξύθυμος ή, όπως λένε, νευρικός, αυτό είναι αληθινή συμφορά. Κι αν πάσχεις από παροξυσμούς και φοβίες, θα γιατρευτείς με τη μετάνοια, με το ταπεινό φρόνημα και με την αγάπη για τον αδελφό σου, ακόμα και για τους εχθρούς. Όποιος δεν αγαπάει τους εχθρούς, σ5 αυτόν δεν έχει κατοικήσει ακόμα ή χάρη του Θεού.

Στην πλάνη πέφτει κανείς είτε από απειρία είτε από υπερηφάνεια. Κι αν είναι από απειρία, ο Κύριος θεραπεύει γρήγορα αυτόν που πλανήθηκε. Αν όμως είναι από υπερηφάνεια, τότε θα υποφέρει για πολύν καιρό η ψυχή, ώσπου να μάθει την ταπείνωση, και τότε θα θεραπευθεί από τον Κύριο.

Στην πλάνη πέφτουμε όταν νομίζουμε πώς είμαστε πιο συνετοί και έμπειροι από τους άλλους, ακόμα κι από τον πνευματικό μας πατέρα. Έτσι σκέφτηκα κι εγώ με την απειρία μου, και γι' αυτό υπέφερα. Ευχαριστώ βαθιά το Θεό, γιατί έτσι με ταπείνωσε, με νουθέτησε και δεν πήρε το έλεος Του από μένα. Και τώρα σκέφτομαι πώς χωρίς εξομολόγηση στον πνευματικό δεν είναι δυνατό ν΄ απαλλαγούμε από την πλάνη, γιατί στον πνευματικό έδωσε ο Θεός τη χάρη του "δεσμείν και λύειν".

Η κοινωνία με το Θεό

Όποιος αγαπάει τον Κύριο, σκέφτεται πάντα Εκείνον. Η θύμηση του Θεού γεννάει την προσευχή. Αν δεν θυμάσαι τον Κύριο, τότε και δεν θα προσεύχεσαι και χωρίς την προσευχή, δεν θα παραμείνει ή ψυχή στην αγάπη του Θεού, γιατί η χάρη του Άγιου Πνεύματος έρχεται με την προσευχή.

Η προσευχή προφυλάσσει τον άνθρωπο από την αμαρτία, γιατί ο νους, όταν προσεύχεσαι, είναι απασχολημένος με το Θεό και στέκεται με ταπεινό Πνεύμα ενώπιον του Κυρίου, τον Όποιο γνωρίζει ή ψυχή του προσευχομένου.

Ο αρχάριος όμως χρειάζεται χειραγωγό, επειδή η ψυχή, πριν έρθει η χάρη του Άγιου Πνεύματος, έχει μεγάλο πόλεμο εναντίον των έχθρων και δεν μπορεί να διακρίνει ή ίδια αν ή γλυκύτητα που δοκιμάζει προέρχεται από τον εχθρό. Αυτό μπορεί να το διακρίνει μόνο εκείνος που γεύθηκε ο ίδιος το Άγιο Πνεύμα. Αυτός αναγνωρίζει τη χάρη κατά τη γεύση.

Όποιος θέλει να ασκεί την προσευχή χωρίς χειραγωγό και, μέσα στην υπερηφάνεια του, φαντάζεται πώς μπορεί να τη διδαχθεί από τα βιβλία, αυτός βρίσκεται κιόλας στην πλάνη. Τον ταπεινό όμως τον προστατεύει ο Κύριος· έτσι, αν πράγματι δεν υπάρχει έμπειρος οδηγός, αυτός καταφεύγει στον υπάρχοντα πνευματικό, και ο Κύριος θα τον σκεπάσει χάρη στην ταπείνωση του. Σκέψου ότι στον πνευματικό ζει το Άγιο Πνεύμα, και αυτός θα σου πει το ωφέλιμο. Αν όμως σκεφτείς πώς ο πνευματικός ζει με αμέλεια και διερωτηθείς, "Πώς είναι δυνατό να έχει το Άγιο Πνεύμα;", θα υποστείς εξαιτίας αυτής της σκέψης σου μεγάλο πειρασμό, και ο Κύριος θα σε ταπεινώσει και θα επιτρέψει να πέσεις σε κάποια πλάνη.

Η προσευχή δίνεται στον προσευχόμενο. Η προσευχή που γίνεται μόνο από συνήθεια, χωρίς καρδιά συντριμμένη για τις αμαρτίες της, δεν είναι αρεστή στο θεό.

Ω άνθρωπε, μάθε την κατά Χριστόν ταπείνωση, και ο Κύριος θα σου χαρίσει να γευθείς τη γλυκύτητα της προσευχής. Η θεία χάρη δεν αφαιρεί την ελευθερία, αλλά συνεργεί μόνο στην εκπλήρωση των εντολών του Θεού. Ό Αδάμ βρισκόταν στην κατάσταση της χάριτος, αλλά δεν του αφαιρέθηκε το αυτεξούσιο. Οι άγγελοι παραμένουν επίσης στο Άγιο Πνεύμα, αλλά δεν τους έχει αφαιρεθεί η ελεύθερη βούληση.


Ο Κύριος έδωσε στη γη το Άγιο Πνεύμα· και όσοι το έλαβαν, αισθάνονται τον παράδεισο μέσα τους.


Ίσως πεις: "Γιατί λοιπόν δεν έχω κι εγώ μια τέτοια χάρη;". Επειδή εσύ δεν παραδόθηκες στο θέλημα του Θεού, αλλά ζεις σύμφωνα με το δικό σου θέλημα.

Παρατηρήστε εκείνον που αγαπάει το θέλημα του: Δεν έχει ποτέ ειρήνη στην ψυχή του και δεν ευχαριστιέται με τίποτα. Γι' αυτόν όλα γίνονται όπως δεν θα έπρεπε. Όποιος όμως δόθηκε ολοκληρωτικά στο θέλημα του Θεού, έχει την καθαρή προσευχή και η ψυχή του αγαπάει τον Κύριο.

Έτσι δόθηκε στο Θεό η Υπεραγία Παρθένος: "Ιδού Η δούλη Κυρίου γένοιτο μοι κατά το ρήμα σου" (Λουκ. 1:38).

Αν λέγαμε κι εμείς, "Ιδού ο δούλος Κυρίου· γένοιτο μοι κατά το ρήμα σου", τότε τα ευαγγελικά λόγια του Κυρίου θα ζούσαν στις ψυχές μας, η αγάπη του Θεού θα βασίλευε σ΄ όλον τον κόσμο και η ζωή στη γη θα ήταν απερίγραπτα ωραία.

Άλλα μολονότι τα λόγια του Κυρίου ακούγονται τόσους αιώνες σ΄ όλη την οικουμένη, οι άνθρωποι δεν τα καταλαβαίνουν και δεν θέλουν να τα παραδεχθούν. Όποιος όμως ζει σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, αυτός θα δοξαστεί και στον ουρανό και στη γη.

Δευτέρα 11 Ιουνίου 2007

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ

ρχ. Βασίλειος Γοντικάκης

(Πρώην Ἡγούμενος Ἱ. Μ. Ἰβήρων Ἁγίου Ὄρους)

Διάλεξα να κομμάτι πό τό Εαγγέλιο, πό τήν γία Γραφή, καί διαίτερα τό «Πάτερ μν», γιατί νομίζω εναι πιό χαρακτηριστική προσευχή, φ᾿ σον εναι «Κυριακή» προσευχή, προσευχή πο μς δωσε Κύριος.

Καί νομίζω τι Κύριος μς δίδαξε τήν προσευχή πού κενος κανε, μς δωσε τή ζωή πού κενος ζησε καί μς δίδαξε τν διο τν αυτόν Του· κι ατό εναι λήθεια το ησο Χριστο. Καί πως μς επε λλη φορά «γώ εμί μπελος, μες τά κλήματα» (ω. ιε´ 5)· πως σχέση το κλήματος καί τς μπέλου εναι μιά σχέση ργανική καί θόρυβα προχωρ χυμός τς μπέλου πρός τά κλήματα, τσι καί Κύριος μς δωσε λη τήν παρξή Του, πότε, μέσα στήν προσευχή ατή - ν τήν κάνουμε συνειδητά καί ν τήν ζομε - νομίζω τι ζομε ν Χριστ ησο.

λλά ς ρχίσουμε νά διαβάζουμε τήν προσευχή ατή καί νά τήν παρακολουθομε φράση πρός φράση.

πρώτη φράση λέει: «Πάτερ μν, ν τος ορανος».

Νομίζω τι μαρτία μας μεγάλη εναι μιά· πολλές φορές πογοητευόμαστε καί ξεχνμε να πργμα: χι τι εμαστε δύνατοι, λλ᾿ τι Θεός μς γαπάει. ν χουμε να κεφάλαιο μες ο δύνατοι, εναι τι Θεός μς γαπ καί τι Θεός εναι Πατέρας μας.

Λέμε τι πατέρας, μάνα, γαπον τό παιδί τους χι γιατί εναι καλό, λλά γιατί εναι παιδί τους· πότε εναι μεγάλο πργμα ν ατή τή συνείδηση τήν ποκτήσουμε καί νοιώσουμε τι μπορομε μες νά πομε τό Θεό Πατέρα μας. Γιατί ατή λέξη τά λέει λα. μέσως μς βάζει μέσα στό κλίμα τς κκλησίας. Μπορε νά εναι κανένας ρφανός, μπορε νά τν χουν γκαταλείψει ο δικοί του, μπορε λα νά τά χει χάσει καί νά ασθάνεται μόνος· πό τή στιγμή μως πού Θεός εναι Πατέρας του, νοιώθει μιά σφάλεια, μιά σιγουριά καί λος κόσμος γίνεται σπίτι του.

Θά τολμοσα νά π καί τό ξς: μήπως δέν θταν καλύτερα νά μς γκαταλείψουν λοι, γιά νά νοιώθουμε ατή τήν γάπη το Θεο; Θαρρ πώς κι ατό μπορομε νά τό πομε. Γι᾿ ατό, βλέπετε κι Κύριος στούς μακαρισμούς Του λέγει: «Μακάριοι ο πενθοντες, μακάριοι ο διψντες, μακάριοι ο πεινντες, μακάριοι ο κλαίοντες...». Δηλ. Μακάρι νά στερηθομε τή στοργή τήν νθρώπινη, νά τά χάσουμε λα, γιά νά νοιώσουμε τι Θεός εναι Πατέρας μας.

Θυμμαι μιά φορά πού εχαμε ρωτήσει μιά γριά στό Παρίσι, Ρωσίδα, τί εναι μοναχός, καί ατή μς επε αθόρμητα τι μοναχός εναι νας νθρωπος, ποος κρέμεται πό να σχοινί, καί τό σχοινί ατό εναι γάπη το Θεο. Νομίζω τι ατό τελικά μπορομε νά τό πομε γιά κάθε νθρωπο: τι νθρωπος χει μιά δύναμη στή ζωή του καί δύναμη ατή εναι τι Θεός τν γαπ. λθαμε στή ζωή καί λπίζουμε, γιατί κάποιος μς γαπ· κι ατός κάποιος εναι δυνατός σχετα ν μες εμαστε δύνατοι.

»Πάτερ μν, ν τος ορανος «. Πατέρας μας λοιπόν δέν εναι πλς κάποιος πο μπορε νά ντοπισθε δ καί κε, λλά εναι ν τος ορανος, οράνιος Πατέρας, πότε, λος κόσμος, λος ορανός γίνεται σπίτι μας. τσι, λοιπόν, μπορομε νά νοιώθουμε νετα κι λεύθερα. Γι᾿ ατό, λέγεται, τι ταν επαν στόν Εάγριο Ποντικό, να πό τούς πρώτους σκητές τς Νιτρίας, τι πατέρας του πέθανε, ατός ντέδρασε αθόρμητα καί λέει: «Μή βλαστημετε· Πατέρας μου δέν πέθανε ποτέ»!

τσι, λοιπόν, μέ τήν πρώτη φράση Κύριος μς δίνει κουράγιο, μς κάνει δικούς Του δελφούς, καί μς λέει τν Πατέρα Του νά τν λέμε καί δικό μας Πατέρα. Καί κάτι λλο λένε ο Πατέρες: Λέμε τό Θεό «Πάτερ μν» - δέν λέμε πλς Πατέρα μου - πότε Θεός εναι λων Πατέρας μας καί, τσι, λοι εμαστε μεταξύ μας δελφοί.

πόμενη φράση λέει, «γιασθήτω τό νομά σου, λθέτω βασιλεία σου...».

Σ᾿ ατές τίς δύο φράσεις ο Πατέρες τς κκλησίας μας βλέπουν τήν παρουσία το Υο καί το γίου Πνεύματος. Καί τσι λοιπόν, σ᾿ ατές τίς τρες φράσεις «Πάτερ μν... λθέτω βασιλεία σου», εναι παροσα λη γία Τριάς. Τό νομα το Θεο Πατρός εναι Λόγος το Θεο Πατρός, Υός το Θεο, καί βασιλεία το Θεο εναι τό Πνεμα τό γιον. (πάρχει μάλιστα μιά γραφή το Εαγγελίου παλαιότερη, πού ντί νά λέει «λθέτω βασιλεία σου» λέει «λθέτω τό Πνεμα σου τό γιον φ᾿ μς καί καθαρισάτω μς). πότε δ χουμε παροσα τήν γία Τριάδα. Εναι ατό πού λέμε: «Πιστεύω ες να Θεόν, Πατέρα παντοκράτορα..., καί ες να Κύριον ησον Χριστόν..., καί ες τό Πνεμα τό γιον...».

»γιασθήτω τό νομά σου...». Παρακαλομε μες νά γιασθε τό νομα το Θεο. δ, ν βλέπουμε ατά πού λένε ο Πατέρες, τι τό νομα το Θεο Πατρός εναι Υός καί Λόγος το Θεο, ατό τό «γιασθήτω τό νομά σου» μπορομε νά τό συνδέσουμε μέ κενο πού λέει Κύριος: «γώ γιάζω μαυτόν, να καί ατοί σιν γιασμένοι ν ληθεί» (ω. ιζ´ 19). Καί τό «γιάζω μαυτόν» το Κυρίου σημαίνει τι, γώ θυσιάζω τν αυτό μου γιά νά γιασθον ν ληθεί, στήν πραγματικότητα, ο πιστοί. τσι λοιπόν, ταν καί μες λέμε «γιασθήτω τό νομά σου», εναι σάν νά λέμε, ς γιασθε θυσία το Υο καί Λόγου το Θεο. Γι᾿ ατό Κύριος εναι γιασμός, πολύτρωση καί δικαιοσύνη μν. Καί, «λθέτω βασιλεία σου», νά λθει τό Πνεμα τό γιο στήν Πεντηκοστή· καί πάντοτε ρχεται τό γιο Πνεμα, καί κκλησία εναι μιά συνεχής Πεντηκοστή.

Μέσα, λοιπόν, σ᾿ ατές τίς τρες φράσεις βλέπουμε παροσα λη τήν γία Τριάδα. λλά, μπορομε νά δομε σ᾿ ατές τίς τρες φράσεις, καί τήν πραγματικότητα τς πικλήσεως τς κεντρικς εχς τς Θείας Λειτουργίας: Ατό πού ερεύς, παρακαλε τν Οράνιο Πατέρα, νά στείλει δηλ. τό Πνεμα τό πανάγιον καί νά ποιήσει τν ρτον καί τν ονον Σμα καί Αμα Χριστο.

Καί φθάνουμε στήν τέταρτη φράση, ποία εναι κεντρική φράση το «Πάτερ μν», καί τό κεντρικό σημεο τς ζως το Κυρίου καί τς δικς μας ζως: εναι τό «γενηθήτω τό θέλημά σου».

σως ατή φράση, «γενηθήτω τό θέλημά σου», μπορε νά παρομοιασθε μέ τό «μήν» τς πικλήσεως. Καί ατό τό «γενηθήτω τό θέλημά σου» εναι κατάληξη καί νακεφαλαίωση τν προηγουμένων φράσεων· στίς προηγούμενες φράσεις λέμε, «γιασθήτω τό νομά σου», «λθέτω βασιλεία σου», «γενηθήτω τό θέλημά σου». ναφερόμαστε στό Θεό, λέμε τό νομά Του νά γιασθε, βασιλεία Του νά λθει, τό θέλημά του νά γίνει. Δίνουμε τά πάντα στό Θεό, καί ατό πικυρώνεται καί νακεφαλαιώνεται μ᾿ ατή τή φράση, «γενηθήτω τό θέλημά σου».

Γιά νά καταλάβουμε καλύτερα τί σημασία χει τό «γενηθήτω τό θέλημά σου», θά εναι καλά νά θυμηθομε ατό πού επε Κύριος, γιατί κατέβηκε π᾿ τν Ορανό: «γώ καταβέβηκα κ το ορανο να ποι τό θέλημα το πέμψαντός με Πατρός καί τελειώσω ατο τό ργον». Καί τό λλο πάλι πού λέει, τι « κρίσις μή δικαία στί...»· κρίσις μου εναι δίκαιη καί σωστή γιατί «ο ζητ τό θέλημα τό μόν, λλά τό θέλημα το πέμψαντός με Πατρός». Καί κάτι λλο: θυμστε πού Κύριος συναντήθηκε μέ τή Σαμαρείτιδα· ταν λθαν ο μαθητές, επαν στόν Κύριο: «Ραββί, φάγε»· κι κενος τούς πάντησε, τι «γώ βρσιν χω φαγεν, ν μες οκ οδατε...». γώ χω νά φάω να φαγητό τό ποο σες δέν ξέρετε. «μόν βρμα στίν να ποι τό θέλημα το πέμψαντός με καί τελειώσω ατο τό ργον».

Ατό, λέει, πού μένα μέ τρέφει εναι νά ποι τό θέλημα το πέμψαντός με Πατρός. Καί νομίζω τι ατό εναι τό βασικό πργμα τό ποο καθορίζει τή ζωή το Κυρίου καί τή ζωή τή δική μας. Γι᾿ ατό βλέπουμε τν Κύριο στή συνέχεια, τήν ρα τς Γεθσημαν, δηλ. τήν ρα τς πραγματικς γωνίας - θλεγε κανείς τήν ρα νός δυνατο σεισμο πού τά πάντα δοκιμάζονται, καί Κύριος «γενόμενος ν γωνί κτενέστερον προσηύχετο» - νά λέει «Πάτερ μου, ε ο δύναται τοτο τό ποτήριον παρελθεν π᾿ μο άν μή ατό πίω, γενηθήτω τό θέλημά σου» (Ματθ. κστ´ 42). Ατό πο μς επε Κύριος νά λέμε, καί κενος τό επε στή δύσκολη στιγμή καί προχωρε Κύριος ρεμα, λλά παντοκρατορικά πρός τό πάθος κριβς γιατί λέγοντας, «χι τό δικό μου θέλημα, λλά τό δικό σου νά γίνει», μέσως στρέφεται σωτερικά, παίρνει λλη δύναμη καί προχωρε.

Δέν θταν σχημα νά πμε τώρα γιά μιά στιγμή καί στή δικιά μας ζωή. γωνιζόμαστε στή ζωή μας, ρχίζουμε, χουμε σχέδια, χουμε προγράμματα, προχωρμε καλά, λλά σέ μιά στιγμή μπορε νά περάσουμε δυσκολίες. Νομίζω τι δέν πάρχει νθρωπος πού νά μήν περάσει τή Γεθσημαν του. Καί τήν ρα πού τά πάντα καταρρέουν, τότε μόνο τά πάντα νασταίνονται, καί τότε μόνο καταλαβαίνει κανείς ατό πού επε Κύριος, τι τό νά ποι τό θέλημα το πέμψαντός με Πατρός καί χι τό δικό μου, ατό εναι πο μ τρέφει. κείνη τή στιγμή πού τά πάντα καταστρέφονται καί δέν πάρχει καμμιά λπίδα πουθενά καί κανένα φς, καί τά πάντα εναι σκεπασμένα μέ σκοτάδι, ν νθρωπος πε - Θεέ μου, νά γίνει τό θέλημά σου, μέσως παίρνει μιά λλη δύναμη, νασταίνεται καί προχωρε παντοκρατορικά καί σεμνά πρός τήν δό, πρός τή διάβαση, πρός τό Πάσχα πού εναι Χριστός, σέ μιά ξέλιξη πού δέν σταματ ποτέ. Καί τότε, κ τν στέρων, θά εχαριστε κανείς τό Θεό χι γιά τίς εκολίες, λλά γιά τίς δυσκολίες τς ζως του καί γιά τή Γεθσημαν του, ποία τν νάγκασε, μέσα στήν ξάρθρωση το αυτο του, νά πε τό λογισμό του λεύθερα, νά καταλήξει στό: «Θεέ μου, νά γίνει τό δικό σου θέλημα».

Νομίζω τι ατό τό «γενηθήτω τό θέλημά σου» μοιάζει μέ τό «γενηθήτω» τό δημιουργικό (ατό πού λέει Κύριος, «Επε καί γενήθησαν, νετείλατο καί κτίσθησαν»), καί μέ τό λειτουργικό γενηθήτω (ταν ερεύς ερουργε τό μυστήριο τς Θείας Εχαριστίας καί παρακαλε τν Πατέρα νά καταπέμψει τό γιο Πνεμα καί νά ποιήσει τν ρτον Σμα Χριστο καί τό ν τ Ποτηρί Αμα Χριστο καί λέει τό μήν, μήν, μήν, πότε δη γινε τό μυστήριο. πάρχει μιά σχέση μεταξύ το δημιουργικο γενηθήτω καί το λειτουργικο). ταν νθρωπος συνειδητά πε, Θεέ μου, νά γίνει τό θέλημά σου καί σέ μένα, μοιάζει καί μέ ατό πού επε Παρθένος στόν ρχάγγελο Γαβριήλ: «γένοιτό μοι κατά τό ρμα σου»· νά γίνει σέ μένα, στήν παρξή μου, μέσα μου, κατά τό ρμα σου· Θεέ μου, νά γίνει κατά τό θέλημά σου. πότε νθρωπος γιάζεται καί παίρνει μιά λλη δύναμη.

Λέει ββς σαάκ κάπου, τι νθρωπος μπορε, πακούοντας στό Θεό, νά γίνει Θεός κατά χάριν, καί νά δημιουργήσει κ το μή ντος νέους κόσμους: νθρωπος γίνεται τελείως νέος, δύνατος παίρνει λλη δύναμη καί νεκρός παίρνει νέα ζωή καί προχωρε. Τότε καταλαβαίνει τι, πράγματι, εναι τροφή πραγματική τό νά καταλήξει νά πε ρεμα, «Θεέ μου, νά γίνει τό θέλημά σου καί χι τό δικό μου».

Γι᾿ ατό βλέπετε τι ληθινός θεολόγος δέν εναι ατός πού πάει στό πανεπιστήμιο καί παίρνει ριστα πειδή θυμται μερικές χρονολογίες καί μερικά νόματα γράφει μιά ργασία· λλά, ληθινός θεολόγος πού γνωρίζει ποιά εναι δύναμη καί λήθεια τς διδασκαλίας το Κυρίου, εναι ατός ποος στή δύσκολη στιγμή λέγει: μή τό μόν, λλά τό σόν γενέσθω θέλημα. Τότε λος Θεός μπαίνει μέσα του, τν διο τν νθρωπο τν κάνει θεολόγο, τν κάνει θεό κατά χάριν καί προχωρε ν Χριστ ησο μέ να λλο τρόπο μπροστά. Καί πως Κύριος ναστημένος προχωροσε κεκλεισμένων τν θυρν τσι καί νθρωπος, ατός δύνατος λλά καί παντοδύναμος μέ τή χάρη το Θεο, προχωρε ετε τά προβλήματα εναι λυμένα νοικτά. Γι᾿ ατό ν τυχόν περνμε δυσκολίες ς λέμε τό λογισμό μας λεύθερα· πως θέλει κανείς νά κφρασθε, ς κφρασθε, γιατί Θεός εναι Πατέρας μας. λλά στή συνέχεια ς πομε, Θεέ μου, γώ δέν ξέρω, σύ ξέρεις, σύ μέ γαπς πιό πολύ πό ,τι τούς γαπ γώ καί πιό πολύ νήκουν σέ σένα λοι π᾿ ,τι νήκουν σέ μένα. πότε ς γίνει τό θέλημά σου. ν τυχόν τό θέλημά σου ξωτερικά φαίνεται καταστροφή, νναι καταστροφή. Καλύτερα μιά θεοθέλητη καταστροφή παρά ποιαδήποτε πιτυχία μέ τήν νθρώπινη βούληση, πού εναι ληθινό χαντάκωμα καί ληθινή καταστροφή. Τότε τό «γενηθήτω τό θέλημά σου» εναι φράση πο μς τρέφει καί μς νασταίνει σέ να λλο χρο.

λλη φράση εναι, «ς ν οραν καί πί τς γς».

δ πέρα, λέγει γιος ωάννης Χρυσόστομος, Χριστός, βάζει τν καθένα μας πεύθυνα γιά τή σωτηρία λου το κόσμου. Δέν λέει, «Θεέ μου, νά γίνει τό θέλημά σου στή ζωή μου», λλά νά γίνει τό θέλημά σου ς ν οραν καί πί τς γς, νά γίνει σ᾿ λόκληρη τή γ. Θυμμαι σ᾿ να νησί, στήν Κ, πού εχα πάει μιά φορά εχα δε μιά γριούλα. Μο λέει, «γώ δέν ξέρω γράμματα καί δέν ξέρω νά κάνω καμιά προσευχή, μά οτε τό Πιστεύω μπορ νά π οτε τό Πάτερ μν. Γι᾿ ατό, τό βράδυ ταν πέσω νά κοιμηθ, κάνω τό σταυρό μου καί παρακαλ Θεός νά ξημερώσει μέ τό καλό λον τν κόσμο». Μέ ρωτ, «Καλά κάνω;» Τς λέω, «Καλά κάνεις».

Βλέπετε, γριούλα εχε συλλάβει τό μυστικό τς εχς ατς· καί πειδή ζοσε μέσα στήν κκλησία, καί πειδή εχε τή χάρη το Χριστο πού κυκλοφοροσε μέσα στήν παρξή της θόρυβα, πως πάει χυμός τς μπέλου πρός τό κλμα, γι᾿ ατό, χωρίς νά ξέρει γράμματα, κανε ατό τό ληθινό: παρακαλοσε Θεός νά ξημερώσει μέ τό καλό λο τν κόσμο. τσι λοιπόν λέμε «ς ν οραν καί πί τς γς».

Παρακάτω λέμε, «τόν ρτον μν τν πιούσιον».

ταν φθάσουμε στό σημεο νά περάσουμε τή Γεθσημαν καί νά πομε στή δύσκολη στιγμή, «Θεέ μου, γενηθήτω τό θέλημά σου» καί δέν δυσανασχετομε, δέν γανακτομε, λλά ατό τό δεχόμαστε μέ καρτερία καί ρεμία, τότε νομίζω τι εναι κανό τό πνευματικό μας στομάχι νά χωνέψει τήν ντως τροφή. Καί ντως τροφή πάλιν εναι διος Κύριος, ησος Χριστός. Εδατε τι επε: «γώ εμί ρτος ζν κ το ορανο καταβάς· άν τίς φάγη κ τούτου το ρτου, ζήσεται ες τν αἰῶνα» (ω. στ´ 51). γώ εμαι ληθινός ρτος, ζωντανός, πού κατέβηκε πό τν ορανό· καί ν κανείς φάει π᾿ ατόν τν ρτο θά ζήσει καί δέν πρόκειται νά πεθάνει. Δηλ. παίρνει πό τώρα μιά δύναμη καί μιά χάρη, ποία τν βοηθ νά ξεπεράσει τό θάνατο· δη πό τώρα, ν βρίσκεται ν σαρκί, βρίσκεται μέσα στήν αώνια ζωή.

Γι᾿ ατό ταν λέει Κύριος, «τόν ρτον μν τν πιούσιον δός μν σήμερον», τί κριβς θέλει νά πε; Καί λένε ο Πατέρες «πιούσιος» σημαίνει ρτος πού φορ τήν οσία το νθρώπου ρτος τς πιούσης μέρας. πιοσα μέρα εναι πόμενη μέρα· καί πόμενη μέρα εναι πόμενος αών, εναι βασιλεία τν ορανν. τσι λοιπόν, παρακαλομε τό Θεό Πατέρα νά μς ξιώσει τς «πιούσης μέρας», το ορανίου ρτου, το ησο Χριστο, νά μς Τν δώσει σάν τροφή ληθινή πό σήμερα. Καί ν βρισκόμαστε ν σαρκί, ν βρισκόμαστε σ᾿ ατό τν κόσμο, ληθινός ρτος πού θά μς τρέφει νναι ρτος τν γγέλων, ρτος τς «πιούσης μέρας», ρτος τς μελλούσης ζως καί βασιλείας.

»Καί φες μν τά φειλήματα μν ς καί μες φίεμεν τος φειλέταις μν».

δ πέρα θυμόμαστε τήν προσευχή το Κυρίου πού επε γιά τούς σταυρωτές του: «Πάτερ, φες ατος· ο γάρ οδασι τί ποιοσι» (Λουκ. κγ´ 34). Κύριος τούς συγχώρεσε καί πειδή δέν πρχε καμιά δικαιολογία γι᾿ ατό, Κύριος βρκε μιά δικαιολογία γι᾿ ατούς, τι δέν ξέρουν τί κάνουν.

»Καί φες μν..., ς καί μες φίεμεν...». φράση ατή χει κάτι λίγο πιό παιτητικό. Δέν μς λέει Κύριος νά παρακαλομε τό Θεό Πατέρα νά μς βοηθήσει νά συγχωρομε τούς λλους, λλά λέμε τι μες πωσδήποτε συγχωρομε. Καί λέει Γρηγόριος Νύσσης τι δ πέρα, μες σάν νά λέμε στό Θεό Πατέρα νά λάβει μς σάν πόδειγμα καί νά μς συγχωρήσει καί μς.

λλά ν τυχόν μες δέν συγχωρομε, τότε τίποτε δέν γίνεται, τό επε Κύριος ξεκάθαρα: «άν δέ μή φτε τος νθρώποις τά παραπτώματα ατν, οδέ Πατήρ μν φήσει τά παραπτώματα μν» (Ματθ. στ´ 15). Μπορε νά πηγαίνουμε στά Κατηχητικά, μπορε νά πηγαίνουμε στίς μιλίες, στήν κκλησία, νά κοινωνομε καί νά προχωρομε στήν πνευματική ζωή, μπορε νά κάνουμε θαύματα, καί μως νά μή συγχωρομε κάποιον. λλά άν δέν συγχωρομε δέν γίνεται πολύτως τίποτα.

Στό σημεο ατό θθελα νά θυμηθομε κάτι πού λεγε γιος Κοσμς Ατωλός στούς νθρώπους πού πευθυνόταν: «Πονάω γιατί δέν χω χρόνο νά σς δ λους χωριστά τν καθένα σας καί νά ξομολογηθετε καί νά μο πετε τά παράπονά σας καί νά σς π καί γώ ,τι μέ φωτίσει Θεός. λλά πειδή δέν μπορ νά σς δ λους, θά σς π μερικά πράγματα τά ποα πρέπει νά φαρμόσετε. Κι ν ατά φαρμόσετε θά προχωρήσετε καλά. Τό πρτο εναι νά συγχωρτε τούς χθρούς σας». Καί γιά νά τούς κάνει νά καταλάβουν τί θελε νά πε, τούς δίνει να παράδειγμα: «λθαν δύο νά ξομολογηθον, Πέτρος καί Παλος. Πέτρος μο επε: «γιε το Θεο, γώ πό μικρός πρα τν καλό δρόμο. Ζ στήν κκλησία, χω κάνει λα τά καλά, προσεύχομαι, κάνω λεημοσύνες, χω κτίσει κκλησίες, χω κτίσει μοναστήρια, χω να μικρό λαττωματάκι, τι δέν συγχωρ τούς χθρούς μου». Καί λέει γιος Κοσμς τι, «γώ, ατόν τν ποφάσισα γιά τήν κόλαση, κι επα «ταν πεθάνει θά τν πετάξουν στό δρόμο νά τν φνε τά σκυλιά»». Μετά πό λίγο ρχεται Παλος, ποος ξομολογήθη καί μο λέει: «γώ πό μικρός πρα τό στραβό δρόμο, χω κλέψει, χω τιμάσει, χω σκοτώσει, χω κάψει κκλησίες, μοναστήρια, δηλ. εμαι σάν δαιμονισμένος· μόνο να καλό χω, τι συγχωρ τν χθρό μου». Καί λέει γιος Κοσμς, «γώ κατέβηκα, τν γκάλιασα, τν φίλησα καί το επα σέ τρες μέρες νά κοινωνήσει».

Ατός πού εχε λα τά καλά, μέ τήν κακότητα νά μή συγχωρε τν χθρό του, λα ατά τά μόλυνε, πως χουμε 100 κάδες ζυμάρι καί βάζουμε λίγο προζύμι καί κουφίζει λο τό ζυμάρι. πό τήν λλη μεριά λλος πού χει κάνει λα τά κακά, συγχωροσε τν χθρό του· ατό δρασε μέσα σ᾿ λα ατά σάν μιά φλόγα κεριο καί τκαψε λα. Νομίζω, τι ατό εναι βασικό. Καί πολλές φορές ζωή μας λόκληρη βγάζει μιά ποφορά ντί νναι ρωμα Χριστο, καί δέν ξέρουμε γιατί γίνεται ατό. Νά συγχωρομε, λοιπόν. Νά μήν κρατήσουμε καμιά κακότητα γιά κανένα. Τότε ζωή μας θά προχωρήσει μπροστά. ν ατό δέν κάνουμε, τότε λες ο θεολογίες μας κι λες ο γιότητές μας πνε χαμένες. Γι᾿ ατό κριβς λέει Κύριος, «φες μν τά φειλήματα μν ς καί μες φίεμεν τος φειλέταις μν». να λάχιστο πργμα φτάνει γιά νά σέ βάλει στή βασιλεία τν ορανν, καί να λάχιστο πργμα μπορε νά βρωμίσει λη τή ζωή μας.

»Καί μή εσενέγκης μς ες πειρασμόν, λλά ρσαι μς πό το πονηρο».

Λέμε, «μή εσενέγκης μς ες πειρασμόν», καί πό τήν λλη γιος άκωβος πόστολος λέει, «Πσαν χαράν γήσασθε, δελφοί μου, ταν πειρασμος περιπέσητε ποικίλοις» (άκ. α´ 2). Τήν πορία μς τήν λύνουν ο Πατέρες. γιος Μάξιμος μολογητής, λέει τι πάρχουν δύο εδν πειρασμοί: πό τή μιά μεριά χουμε τούς δονικούς καί προαιρετικούς πού γεννον τήν μαρτία· σ᾿ ατούς παρακαλομε τν Κύριον νά μήν πιτρέψει νά μπομε καί νά παρασυρθομε. π᾿ τήν λλη μεριά πάρχουν λλοι πειρασμοί καί δοκιμασίες, ο προαίρετοι καί δυνηροί πειρασμοί, ο ποοι κολάζουν τήν φιλαμαρτήμονα γνώμη, ο ποοι σταματον τήν μαρτία. τσι, λοιπόν, παρακαλομε νά μήν πέσουμε στούς πρώτους πειρασμούς, τούς δονικούς καί προαιρετικούς, λλά ν τυχόν πέσουμε στίς λλες δοκιμασίες πρέπει νά τίς δεχόμαστε μέ κάθε χαρά, γιατί ατοί ο πειρασμοί φέρνουν τήν γνώση, τήν ταπείνωση, τή χάρη το γίου Πνεύματος. Καί θυμστε ατό πού λέει στό Γεροντικό: «παρον τούς πειρασμούς καί οδείς σωζόμενος». ν βγάλεις πό τή ζωή μας τούς πειρασμούς, ατές τίς δοκιμασίες, κανείς δέν πρόκειται νά σωθε.

»...λλά ρσαι μς πό το πονηρο». τελευταία φράση ατς τς προσευχς εναι πονηρός. πρώτη φράση τς προσευχς εναι τό «Πάτερ μν». Θεός εναι πρώτη λέξη, πρώτη πραγματικότητα, τελευταία δέ εναι πονηρός. ζωή μας κινεται μεταξύ το πονηρο καί το Θεο. πονηρός δέν φησε κανένα πείραστο· οτε τν πρτο δάμ στόν Παράδεισο οτε τό δεύτερο δάμ, τν Κύριο ησο Χριστό, ταν βγκε στήν ρημο. Καί λέει Κύριος πάλι, τι «τό γένος τοτο ν οδενί δύναται ξελθεν ε μή ν προσευχ καί νηστεί» (Μαρκ. θ´ 29). Δέν μπορομε νά λευθερωθομε πό τν πονηρό παρά μέ τήν προσευχή καί τή νηστεία. Δέν φεύγει πονηρός μέ τή λογική πως δέν φεύγει τό καρκίνωμα μέ τίς σπιρίνες. Δέν φεύγει διάβολος μέ τίς ξυπνάδες. Λέγει καί νας μοναχός, τι μεγαλύτερος δικηγόρος δέν μπορε νά τά βγάλει πέρα μέ τό μικρότερο διάβολο. Γι᾿ ατό δέν πρέπει νά ρχίζομε συζήτηση μέ τν πονηρό. ς τν φήνουμε καί νά φεύγουμε.

Τό θέμα στήν πνευματική ζωή εναι νά ποκτήσουμε τή διάκριση τήν πνευματική, νά ξεκαθαρίζουμε τά πράγματα ν κάτι εναι πό τό Θεό πό τό διάβολο. Μά θά πε κανένας: γώ εμαι δύνατος νθρωπος· πς μπορ νά ποκτήσω ατή τή διάκριση; Νομίζω τά πράγματα εναι πλά άν τυχόν κάνουμε συνειδητά ατή τήν προσευχή πο μς δίδαξε Κύριος. Μπορομε τώρα νά ρχίσουμε πό πίσω: άν συγχωρομε τούς χθρούς μας συζητητί· άν τρεφόμεθα μέ τν οράνιον ρτον· άν στή δύσκολη στιγμή λέμε, «Θεέ μου, νά γίνει τό θέλημά σου» καί άν νοιώθουμε τό Θεό, Πατέρα μας, τότε, ν εμαστε πάρα πολύ δύνατοι, θά εμαστε ταυτόχρονα καί πανίσχυροι. άν, ντίθετα, κάνουμε τό θέλημά μας καί δέν συγχωρομε τν λλο, τότε τν διάβολο πό μυρμήγκι τν κάνουμε λιοντάρι καί δέν μπορομε νά τά βγάλουμε πέρα μέ καμιά δύναμη. ντίθετα, άν λέμε: τό θέλημα το Θεο νά γίνει, γώ δέν ξέρω τίποτα· ν συγχωρομε συζητητί· ν τή στιγμή πο μς χουν σκοτώσει, μες, σκοτωμένοι, μπορομε νά πομε τι δέν κρατμε καμιά κακότητα γι᾿ ατόν πο μς σκότωσε καί λέμε χει Θεός, δέν πειράζει· τότε νθρωπος, ατός δύνατος, εναι παντοδύναμος καί μπορε νά τά βγάλει πέρα καί διάβολος μπροστά του εναι μυρμήγκι. Καί προχωρε λεύθερα.

Θυμστε, στή Γεθσημαν, ταν Κύριος «γενόμενος ν γωνί κτενέστερον προσηύχετο» καί επε «ο τό μόν θέλημα γενέσθω», ναφέρεται κε στήν γία Γραφή τι, «φθη δέ ατ γγελος π᾿ ορανο νισχύων ατό» (Λουκ. κβ´ 43). Καί πίσης ταν στήν ρημο επε, «παγε πίσω μου, σαταν· γέγραπται γάρ, Κύριον τν Θεόν σου προσκυνήσεις καί ατ μόν λατρεύσεις», τότε τν φησε διάβολος «καί δού γγελοι προσλθον καί διηκόνουν ατ» (Ματθ. δ´ 10-11). τσι, λοιπόν, συμβαίνει καί σ᾿ μς· ν λέμε τήν προσευχή ατή, ν ζομε τή ζωή ατή, πονηρός φεύγει, διάκριση πνευματική ρχεται μέσα μας καί γγελοι μς διακονον. Καί μπορομε νά νοιώσουμε ατή τή συντροφιά τν γγέλων· καί μπορομε πό τώρα νά ζήσουμε στόν Ορανό· καί μπορομε νά χρησιμοποιήσουμε ατές τίς φράσεις τίς κυπριακές καί νά πομε τι ζωή μας γίνεται τότε «γγελόκτιστη», ««Θεοσκέπαστη». Τότε ὁ ἄνθρωπος ὁ μικρός γίνεται μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ παντοδύναμος...