Σελίδες

Κυριακή 8 Νοεμβρίου 2015

Ασώματα και άυλα όντα

Του Σωτηρίου Ν. Κόλλια
  

Αἰτία τῶν ὄντων καὶ αἰτία ὅποιου καλοῦ ἔχουν τὰ ὄντα εἶναι ὁ Θεός. Στὸ χρονοδιάγραμμα τῆς θείας δημιουργίας προηγεῖται ἡ πλάση τοῦ πνευματικοῦ κόσμου ἀπὸ τὸν ὁρατὸ καὶ ὑλικό. Τὸ ἄρτιο καὶ ἀπαράμιλλο σχέδιο τοῦ παντοδύναμου Δημιουργοῦ προέβλεπε τὴν δημιουργία τοῦ ἀόρατου καὶ πνευματικοῦ κόσμου πρὸ τοῦ ὑλικοῦ. Αὐτὸ μᾶς μαρτυρᾶ τὸ παλαιοδιαθηκικὸ χωρίο: "Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν" (Γέν. 1, 1). Ἡ χρονικὴ αὐτὴ προτεραιότητα εἶναι δηλωτικὴ τῆς σημαντικῆς θέσεως ποὺ δίδει ὁ Θεὸς στοὺς ἀγγέλους, καθιστώντας τους διαμέσους Αὐτοῦ καὶ τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι εἶναι κορωνίδα τῆς ἐπὶ γῆς πλάσεως, ἐνῶ οἱ ἄγγελοι δοξολογοῦν, εὐχαριστοῦν καὶ ὑπηρετοῦν τὸν Δημιουργὸ ἐν τῷ οὐρανῷ. Τὴν πίστη μας στὸν ἀόρατο κόσμο ἐξάλλου ὁμολογοῦμε ἀπαγγέλλοντας τὸ πρῶτο ἄρθρο τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως: "ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων". Μὲ τὸν ὅρο "ἀόρατα" νοοῦμε τὸν πνευματικὸ κόσμο στὸν ὁποῖο ἀνήκουν οἱ ἄγγελοι. Ἀλλὰ καὶ στὴν Καινὴ Διαθήκη ἔχουμε σαφεῖς μαρτυρίες γιὰ τὴν δημιουργία τῶν ἀγγέλων ἀπὸ τὸν Θεό: "ἐν Αὐτῷ (τῷ Κυρίῳ) ἐκτίσθη τὰ πάντα ἐν τοῖς οὐρανοῖς καὶ ἐπὶ τῆς γῆς, τὰ ὁρατὰ καὶ τὰ ἀόρατα, εἴτε θρόνοι, εἴτε κυριότητες, εἴτε ἐξουσίαι· τὰ πάντα δι' Αὐτοῦ καὶ εἰς Αὐτὸν ἔκτισται" (Κολ. 1, 16). Μεταξὺ αὐτῶν καὶ τῶν ἀνθρώπων εἶναι σαφὴς ἡ ἑτερότητα, ὄχι ὅμως καὶ ἡ ἐναντίωση ἢ ἡ ἀντίθεση.


Οἱ ἄγγελοι εἶναι ἀσώματα καὶ ἄϋλα ὄντα, μὲ νοῦ, θέληση καὶ δύναμη. Τὰ χαρακτηριστικὰ αὐτὰ μποροῦν νὰ νοηθοῦν ὑπερθετικῶς συγκρινόμενα μόνο μὲ τὸν ὁρατὸ καὶ ὑλικὸ ἄνθρωπο, ἐνῶ ἀναφορικὰ μὲ τὸν Θεὸ οἱ ἰδιότητες αὐτὲς αἴρονται. Διακρίνονται γιὰ τὴν ἰδία βούληση ποὺ τοὺς ἐπιτρέπει νὰ πράττουν αὐτεξουσίως, καὶ ἐπιπροσθέτως δύνανται νὰ ἐνεργοῦν μὲ θαυμαστὸ γιὰ τὰ ἀνθρώπινα δεδομένα τρόπο. Ἡφύση τους εἶναι πνευματικὴ καὶ ἡ προαίρεσή τους ἀγαθή. Ἡ ἐκ τοῦ Θεοῦ δημιουργία τους συνεπάγεται ἄλλωστε τὴν ἀγαθὴ φύση τους ἀφοῦ δὲν νοεῖται ἡ δημιουργία κακῶν πνευμάτων ἀπὸ τὸν πανάγαθο Θεό. Κάθε ποίημα τοῦ Δημιουργοῦ προέρχεται ἀπὸ ἄμετρη ἀγάπη καὶ ἡ ἀγάπη δὲν ὁδηγεῖ στὴν κακία καὶ τὴν ἀρνητικότητα. Οἱ ἄγγελοι δὲν ὑπόκεινται στοὺς ἀνθρωπίνους νόμους διότι εἶναι πνεύματα φωτὸς ἀκτινοβολώντας τὶς θεῖες μαρμαρυγὲς τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ. Βρίσκονται σὲ κατάσταση ἠθικῆς τελειότητας κοντὰ στὸν Θεὸ τὸν ὁποῖο δοξάζουν καὶ ὑπηρετοῦν. Στὸν Ἀπόστολο Παῦλο διαβάζουμε ὅτι οἱ ἄγγελοι εἶναι "λειτουργικὰ πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διὰ τοὺς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν" (Ἑβρ. 1, 14). Διακονοῦν τὸν Θεὸ καὶ μεριμνοῦν ὑπὲρ ἐκείνων ποὺ μέλλουν νὰ κληρονομήσουν τὴν οὐράνια βασιλεία. Εἶναι προικισμένοι μὲ δύναμη, σοφία καὶ πνευματικότητα καὶ δὲν ὑπόκεινται ὅπως ὁ ἄνθρωπος στὸν θάνατο. Σχετικὰ μὲ τὸν τόπο διαμονῆς τῶν ἀγγέλων οὗτος δὲν εἶναι αἰσθητὸς καὶ ὑλικός, ἀλλὰ νοητός, ἀφοῦ καὶ οἱ σὲ αὐτὸν εὑρισκόμενοι καὶ διαμένοντες εἶναι πνεύματα.


Οἱ ἄγγελοι εἶναι πολυάριθμοι, σύμφωνα μὲ τὶς ἀναφορὲς στὴν Ἁγία Γραφή (Δαν. 7, 10: "χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν αὐτῷ καὶ μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αὐτῷ", Ματθ. 26, 53: "πλείους ἢ δώδεκα λεγεώνας ἀγγέλων", Ἑβρ. 12, 22: "μυριάσιν ἀγγέλων", Ἰούδ. 14: "ἰδοὺ ἦλθε ὁ Κύριος ἐν ἁγίαις μυριάσιν αὐτοῦ", Ἀποκ. 5, 11: "μυριάδες μυριάδων καὶ χιλιάδες χιλιάδων"), κατατασσόμενοι σὲ ἐννέα τάξεις ἢ τάγματα ἀγγέλων.


Οἱ ἄγγελοι, ὅπως καὶ οἱ ἄνθρωποι, εἶχαν τὸ ἀνεκτίμητο δῶρο τῆς ἐλευθερίας τῆς βουλήσεως. Δὲν πλάστηκαν γιὰ νὰ ὑποταχθοῦν ἀκούσια στὸ θεῖο θέλημα, παρὰ εἶχαν τὴν δυνατότητα νὰ ἐπιλέξουν τὴν αὐτόβουλη ἐναρμόνιση τῆς δράσης τους μὲ τὴν θέληση τοῦ Θεοῦ ἢ νὰ παρεκκλίνουν καὶ νὰ διαφοροποιηθοῦν ἀπὸ αὐτήν, χαράσσοντας ἀγνώμονη πρὸς τὴν δημιουργία πορεία. Τὰ δημιουργήματα πλάσθηκαν ἔχοντας τὴν δυνατότητα νὰ ἀναχθοῦν στὴν ἀθανασία μὲ τὴν μετοχή τους στὸν Θεό.


Απόσπασμα από το βιβλίο «Ο Διάβολος, οι δαίμονες και το έργο αυτών κατά την διδασκαλία του αγίου Μαξίμου του Ομολογητού», εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 2004.