Σελίδες

Σάββατο 31 Μαΐου 2014

Κυριακή των αγίων Πατέρων

 του Ιωάννη Καραβιδόπουλου, Ομότ. Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.


Σήμερα Κυριακή των αγίων 318 Πατέρων της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου, που συνήλθε στη Νίκαια της Βιθυνίας το 325 μ.Χ., η Εκκλησία μας διαβάζει ως ευαγγελικό ανάγνωσμα ένα τμήμα της Αρχιερατικής Προσευχής, που ο Ιησούς  απηύθυνε προς τον Θεό Πατέρα λίγο πριν από το πάθος του και τη διασώζει ο ευαγγελιστής Ιωάννης (Ιωάν, 17, 1-13), και ως αποστολικό ανάγνωσμα ένα τμήμα από τον Αποχαιρετιστήριο λόγο του Απ. Παύλου προς τους πρεσβυτέρους της Εκκλησίας της Εφέσου (Πράξ. 20, 16-18 και 28-36). Το αποστολικό αυτό ανάγνωσμα με το οποίο θα ασχοληθούμε εδώ είναι σε μετάφραση το εξής:
 «Εκείνες τις μέρες ο Παύλος αποφάσισε να παρακάμψει την  Έφεσο, για να μη χρονοτριβήσει στην επαρχία της Ασίας· βιαζόταν να είναι στα Ιεροσόλυμα, αν του ήταν δυνατό, την ημέρα της Πεντηκοστής. Από τη Μίλητο ο Παύλος έστειλε στην Έφεσο και κάλεσε τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας. 'Οταν ήρθαν και τον συνάντησαν τους είπε: ‘Προσέχετε, λοιπόν, τον εαυτό σας και όλο το ποίμνιο, στο οποίο το Πνεύμα το 'Αγιο σας έθεσε επισκόπους για να ποιμαίνετε την εκκλησία του Κυρίου και Θεού, που την έκανε δική του με το αίμα του. Εγώ το ξέρω ότι μετά την αναχώρησή μου θα εισβάλουν σ' εσάς λύκοι άγριοι, που δε θα λυπηθούν το ποίμνιο. Ακόμα και από ανάμεσά σας θα βγουν πρόσωπα που θα διδάσκουν πλάνες για να παρασύρουν τους πιστούς με το μέρος τους. Γι' αυτό να αγρυπνείτε, και να θυμάστε ότι τρία χρόνια συνέχεια δεν έπαψα νύχτα και μέρα να νουθετώ με δάκρυα τον καθένα σας. Τώρα, αδερφοί, σας εμπιστεύομαι στον Θεό και στο κήρυγμα που σας αποκάλυψε η χάρη του. Αυτός μπορεί να σας κάνει ώριμους στην πίστη και να σας δώσει την επουράνια ζωή μαζί με όλους όσοι είναι δικοί του. Ασήμι ή χρυσάφι ή ιματισμό από κανένα δεν ζήτησα. Εσείς οι ίδιοι ξέρετε ότι για τις ανάγκες τις δικές μου και των συνοδών μου δούλεψαν αυτά εδώ τα χέρια. Με κάθε τρόπο σάς έδωσα το παράδειγμα, ότι πρέπει να εργάζεστε έτσι σκληρά, για να μπορείτε να βοηθάτε αυτούς που έχουν ανάγκη. Να θυμάστε τα λόγια του Κυρίου μας Ιησού, που είπε: ‘καλύτερο είναι να δίνεις παρά να παίρνεις’. Αφού είπε αυτά τα λόγια, γονάτισε αυτός κι όλοι εκείνοι και προσευχήθηκε».


Η σκέψη του μεγάλου Αποστόλου καθώς πορεύεται προς την Ιερουσαλήμ, όπου θα συλληφθεί και θα φυλακισθεί, είναι στραμμένη προς την Εκκλησία, την οποία δια του αίματός του θεμελίωσε ο Χριστός και εμπιστεύθηκε εν συνεχεία στους αποστόλους του και δι’ αυτών στους διαφόρων βαθμών ηγέτες (επισκόπους, πρεσβυτέρους, διακόνους) να την καθοδηγούν και να την προφυλάγουν ως ποιμένες από τους λύκους, δηλ. τους αιρετικούς που την απειλούν σε κάθε εποχή. Με την ευκαιρία αυτή ας δούμε πώς αντιλαμβάνεται ο Απ. Παύλος την Εκκλησία και κυρίως ας αναλύσουμε μερικά από τα χαρακτηριστικά της γνωρίσματα.

1.  Πρώτα-πρώτα η Εκκλησία, όπως συνάγεται από τις επιστολές του Απ. Παύλου, είναι ένα οργανικό σύνολο, ένα σώμα με κεφαλή τον Χριστό και μέλη όλους τους χριστιανούς. Αυτό το οργανικό σύνολο δεν προέρχεται από την εξέλιξη ανθρώπινων παραγόντων και  ενδοκοσμικών συνθηκών, ούτε στηρίζεται στις ασθενικές δυνάμεις των ανθρώπων που την αποτελούν ή αυτών ειδικότερα που την διοικούν, αλλ’ είναι αποτέλεσμα και δωρεά της αγάπης του Θεού προς τον κόσμο. Μέσα στο χάος και τις διασπαστικές δυνάμεις του προχριστιανικού κόσμου ο Θεός προσφέρει δια του Ιησού Χριστού τη δυνατότητα συνενώσεως των ανθρώπων σε ένα  σώμα, συγκεντρώνει τους εχθρικά διακειμένους μεταξύ των ανθρώπους (π.χ. Ιουδαίους και εθνικούς) σε μια νέα κοινωνία αγάπης και ειρήνης. Η ενότητα λοιπόν αποτελεί βασικό γνώρισμα της Εκκλησίας που μαρτυρεί την εκ Θεού προέλευσή της. Μια διασπασμένη Εκκλησία με διαιρέσεις και σχίσματα μας δημιουργεί την υποψία ότι εγκατέλειψε τον Θεό και δέχτηκε την επίδραση των καταλυτικών δυνάμεων του κόσμου.


2. Ο Ιησούς γνωρίζει πολύ καλά και προλέγει στους μαθητές του την εχθρική στάση του κόσμου έναντι της Εκκλησίας. Εάν καταδιώχθηκε και σταυρώθηκε ο ίδιος ο ιδρυτής της, δεν είναι δυνατόν να έχουν καλύτερη τύχη όσοι πιστεύουν σ΄ αυτόν. «Να θυμάστε το λόγο που σας είπα: δεν υπάρχει δούλος ανώτερος από τον κύριό του. Αν εμένα καταδίωξαν, θα καταδιώξουν κι εσάς· αν εφάρμοσαν τα λόγια μου, θα εφαρμόσουν και τα δικά σας». (Ιωάν, 15, 20). Το ίδιο προβλέπει και ο Απ. Παύλος στον Αποχαιρετιστήριο λόγο του που παραθέσαμε παραπάνω. Μιλάει μάλιστα για λύκους, εννοώντας τους πάσης φύσεως αιρετικούς, οι οποίοι προέρχονται μέσα από τα σπλάχνα της Εκκλησίας. Όπως όμως ο σταυρός αποτελεί τη «δόξα» του Χριστού, έτσι αποτελεί και τη «δόξα» των μαθητών του, και εν συνεχεία των πιστών του. Εάν η Εκκλησία αισθάνεται ασφάλεια μέσα στον κόσμο, εξουσία, πλούτη και δύναμη και δεν γνωρίζει σταυρό, πάθος και μαρτύριο, τότε δεν είναι η ίδια με αυτήν που ίδρυσε ο Χριστός. Ο Θεός προστατεύει την Εκκλησία μέσα στις θλίψεις και τις ταραχές του κόσμου, μόνο εάν αυτή μένει πιστή στον ιδρυτή και Κύριό της.


3. Τέλος, η διδασκαλία του Παύλου περί της Εκκλησίας ως σώματος Χριστού έχει μεγάλο ενδιαφέρον για την εποχή μας. Σε αντίθεση με την επικρατούσα σήμερα ατομοκρατία, υπογραμμίζει την κοινωνική προοπτική της χριστιανικής θεωρήσεως του ανθρώπου, σύμφωνα με την οποία ο χριστιανός δεν αποτελεί μεμονωμένη ύπαρξη στον κόσμο, αλλά βρίσκεται σε σχέση επικοινωνίας με τους άλλους αδελφούς. Επίσης, η σχέση του με τον Θεό επιβεβαιώνεται και απηχείται στη σχέση του με τους άλλους ανθρώπους, και δεν εννοούμε μόνο με τα άλλα μέλη της Εκκλησίας αλλά με όλους τους άλλους ανθρώπους, οι οποίοι είναι δυνάμει μέλη της Εκκλησίας και μπορούν να γίνουν και ενεργεί μέλη με την κατάλληλη συμπεριφορά των συνειδητών μελών της. Πρέπει ακόμη να λεχθεί ότι η συμμετοχή των πιστών στο σώμα του Χριστού με την ιδιότητα του μέλους δεν είναι κατάσταση στατική και οριστική αλλά δυναμική, σημαίνει δηλ. την αρχή μιας πορείας με τέρμα τη βασιλεία του Θεού και η πορεία αυτή συνεπάγεται συνεχή προσπάθεια και επαγρύπνηση. Γι’ αυτό και ο ιερός Χρυσόστομος κρούει τον κώδωνα και χαρακτηριστικά υπενθυμίζει: «Μ τοίνυν θαρρμεν τι γεγόναμεν παξ το σώματος».  

Πέμπτη 29 Μαΐου 2014

Η Θεία Ανάληψη



Του Σεβ. Μητρ. Ναυπάκτου κ. Ιεροθέου

Σαράντα ημέρες μετά την Ανάστασή Του ο Χριστός αναλήφθηκε στους ουρανούςόπου ήταν προηγουμένωςκατά τον λόγο του Ιδίου προς τους Μαθητάς.
Γιατί σαράντα μέρες;
Ο Χριστόςκατά την ανθρώπινη φύση Τουέλαβε τρεις γεννήσειςαπό την Παρθένο Μαρίααπό το Βάπτισμα και από την ΑνάστασηΚαι στις τρεις γεννήσεις ονομάστηκε Πρωτότοκος.
Από την πρώτη είναι πρωτότοκος εν «πολλοίς αδελφοίς» κατά την κοινωνία της σαρκόςαπό την δεύτερη της καινής κτίσεως και κατά την Τρίτηπρωτότοκος τωννεκρών.
Σαράντα μέρες μετά από τις τρεις αυτές γεννήσεις ακολούθησε ένα σημαντικό γεγονός.
Σαράντα μέρες μετά τη γέννηση προσφέρθηκε στον Ναό και έχουμε την εορτή της Υπαπαντής.
Σαράντα μέρες μετά την Βάπτισή Του στον Ιορδάνη ποταμό νίκησε τον διάβολο στους τρεις εκείνους πειρασμούς.
Σαράντα μέρες μετά την Ανάστασή Του ανέβηκε στους Ουρανούς και προσέφερε στον Πατέρα Του την απαρχή της δικής μας φύσεως.
Θα μπορούσε να γίνει η Ανάληψη αμέσως μετά την ΑνάστασηΔεν το έκανε όμως για να στερεώσει την Πίστη των Μαθητών Του με τις συνεχείς εμφανίσεις Του καιτα θαύματαΓια να μην φανεί ότι η Ανάσταση ήταν φαντασίαΤέλος τους κατέστησε όλους θεατές της Αναλήψεώς Του.
Με την Ανάσταση έχουμε τη νίκη εναντίον του Θανάτουμε την Ανάληψη την άνοδο της ανθρωπίνης φύσεως στον θρόνο του ΘεούΜε την Ανάληψη βλέπουμε την τελειότητακαι το πλήρωμα της θείας Οικονομίας.
Οι Μαθητές είδαν το τέλος της Ανάστασηςαφού δεν είδε κανείς τον Χριστό την ώρα που εξερχόταν από το ΜνημείοΑντίθεταείδαν την αρχή της Ανάληψηςδηλαδήτον είδαν να αναλαμβάνεται στους ουρανούς.
Πρώτα γεννιόμαστε κατά Χριστόνέπειτα πάσχουμε μαζί με τον Χριστόστη συνέχεια νικούμε το κράτος του διαβόλου και ανασταινόμαστεΤέλος μπορούμε να ζήσουμετη θέωση.
Ο ΆγΓρηγόριος ο Παλαμάς λέει ότι η Ανάσταση συνδέεται με όλους τους ανθρώπουςενώ η Ανάληψη μόνο με τους Αγίους.
Όλοι θα αναστηθούν κατά την ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού και δίκαιοι και αμαρτωλοίαλλά δεν θα αναληφθούν όλοιΜόνο οι δίκαιοι θα αρπαγούνμέσα σε νεφέλες για να προϋπαντήσουν τον Χριστό ερχόμενο από τους Ουρανούς.
Υπήρχαν πολλές αναστάσεις προ Χριστούαλλά κανείς δεν πήγε στον Ουρανό.
Ο Προφήτης Ηλίας πήγε «ως τον ουρανόν». Αυτό σημαίνει μια μετάθεση που τον ανύψωσε από την γηαλλά δεν τον εξήγαγε έξω από αυτήνΕπίσης όσοι αναστήθηκανκαι επέστρεψαν στη γηπάλι μετά από λίγο πέθανανΌμως ο Χριστός αναστήθηκε και ο θάνατος δεν έχει κυριαρχία επάνω ΤουΑφού αναλήφθηκε στους ουρανούς,
κάθε ύψωμα είναι κατώτερο από Αυτόν.
Η μετάσταση του Προφήτου Ηλίαδείχνει πως περίπου θα έφευγαν οι άνθρωποιεάν δεν είχε αμαρτήσει ο Αδάμ και δεν είχε εισέλθει στην κτίση ο θάνατος.

Δεν ευλόγησε τους Μαθητές Του και στη συνέχεια ανερχόταν στον ουρανόαλλά άρχισε να τους ευλογεί και ευλογώντας τους Μαθητές ανερχόταν στον ουρανόδίνονταςσε αυτούς δύναμη για την κατόρθωση της εργασίας των εντολώντηρώντας αυτό που τους είπε «ιδού εγώ μεθ΄υμών ειμί πάσας τας ημέρας έως της συντελείας τουαιώνος».
Τούτο είναι αλήθεια διότι ο Χριστός είναι ο Βασιλεύς και ο Κύριος του ουρανού και της Γηςείναι εκείνος που στέλνει τη Χάρη και ευλογία στους ανθρώπουςείναιο μόνος ευλογητόςο Οποίος δια της ευλογίας Τουενισχύει και καθιστά τους αξίους της ευλογίας ευλογημένους.



Μετά την Ανάληψη παρατηρούμε μερικά ενδιαφέροντα σημεία.
Πρώτονοι Μαθητές έφυγαν από το όρος των Ελαιών με μεγάλη χαράκαίτοι στερήθηκαν τον ΧριστόΧάρηκαν υπερβολικά γιατί απέκτησαν τη βεβαιότητα ότι θαλάβουν το Πνεύμα το Άγιονκαι ότι θα γίνουν μέλη του Σώματός Του.
Δεύτερονμεταξύ Αναλήψεως και Πεντηκοστής παρεμβάλλεται περίοδος προσευχήςδεήσεως και ησυχίαςτόσο σωματικής όσο και ψυχικήςΔεν μπορεί κανείς ναμεθέξει του Αγίου Πνεύματος αν δεν βρίσκεται σε κατάσταση προσευχής και εσωτερικής νήψεως.
Τρίτονοι Μαθητές βρίσκονται σε μια διαρκή σύναξηπροσκαρτερούνέχοντας στο μέσον την Παναγίατην Μητέρα του ΧριστούΑυτό δείχνει την αξία της λατρείας της Εκκλησίαςαφού στο κέντρο της υπάρχει το πιο αγαπητό πρόσωπο στον Χριστό και στους Χριστιανούςδηλαδή η ΠαναγίαΗ Θεοτόκος δεν διεκδίκησε καμιά εξουσία και καμιά διακονία στην Εκκλησίααλλά ήταν στο κέντρο της λατρείαςο πιο πολύτιμος θησαυρός που είχε και έχει η Εκκλησία.
Τέταρτονπρέπει πάντοτε να υπακούμε στις εντολές του Χριστούγιατί έχουν καλή και άγια κατάληξη.
Η Ανάληψη του Χριστού είναι το κόσμημα όλων των Δεσποτικών εορτώνη τελείωση όλων όσων έκανε ο Χριστός για μαςμε το έργο της θείας Οικονομίας.


Η πρώτη άλωση


«Τό αὐτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο καί  ναύσταθμος τέθηκαν ὑπό φρούρησηἀλλάμέ ἐξαίρεση αὐτά τά δύοοἱ στρατιῶτες καί οἱ ναῦτες εἶχαν δικαίωμα νά λαφυραγωγήσουν ,τι ἤθελαν χωρίς διάκριση


Ποτέ στήν Εὐρώπη δέν εἶχε πραγματοποιηθεῖ μιά τόσο συστηματική καί ἀνελέητη λεηλασίαΠοτέ  στρατός ἑνός χριστιανικοῦ κράτους δέν εἶχε λεηλατήσει μιά πόλη μέ τόσο βάρβαρο τρόποὅσο ἐκεῖνος μέ τόν ὁποῖο λεηλάτησαν τήν Πόλη ἐκεῖνοι οἱ στρατιῶτες τοῦ Χριστοῦπού εἶχαν ὁρκιστεῖ νά παραμείνουν ἁγνοίεἶχαν ὑποσχεθεῖ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ νά μή χύσουν χριστιανικό αἷμα κι ἔφεραν πάνω τους τό ἔμβλημα τοῦ Πρίγκιπα τῆς Εἰρήνης


Περιγράφοντας τά ἐγκλήματα πού διέπραξαν οἱ Σταυροφόροι Χωνιάτης γράφει μέ ὀργή:  "Πήρατε τό Σταυρό καί ὁρκιστήκατε πάνω σαὐτόν καί στά ἱερά εὐαγγέλιαὅτι θά περνούσατε ἀπό τήν ἐπικράτεια τῶν χριστιανῶν χωρίς νά χύσετε αἷμα καί χωρίς νά στραφεῖτε πρός τά δεξιά  πρός τά ἀριστεράΜᾶς εἴπατε ὅτι εἴχατε πάρει τά ὅπλα μόνο ἐναντίον τῶν Σαρακηνῶν καί θά πνίγατε μόνο ἐκείνους στό αἷμα τους


Ὑποσχεθήκατε νά παραμείνετε ἁγνοί ἐνόσω φέρατε τό Σταυρόὅπως ἅρμοζε σέ στρατιῶτες πού ὑπηρετοῦν τή σημαία τοῦ ΧριστοῦἈντί νά ὑπερασπιστεῖτε τόν τάφο Τουβιαιοπραγήσατε σέ βάρος τῶν πιστῶν πού εἶναι μέλη ΤουΦερθήκατε στούς χριστιανούς χειρότερα ἀπ,τι οἱ Ἄραβες φέρονται στούς Λατίνους γιατί οἱ τελευταῖοισέβονται τουλάχιστον τίς γυναῖκες". 

Τεράστιοι θησαυροί βρέθηκαν στά αὐτοκρατορικά ἀνάκτορακαθώς καί σέ ἐκεῖνα τῶν εὐγενῶνΚάθε βαρόνος κατέλαβε ἕνα κάστρο  ἀνάκτορο πού τοῦ παραχωρήθηκε καί τοποθέτησε μιά φρουρά στό θησαυρό πού βρῆκε ἐκεῖ. "Ποτέ ἀπό τή δημιουργία τοῦ κόσμου", γράφει  Μαρεσάλος, "δέν ὑπῆρξαν τόσα πολλά λάφυρα σέ μιά πόληΚαθένας πῆρε τό σπίτι πού τοῦ ἄρεσε καί ὑπῆρχαν ἀρκετά γιά ὅλους


Ἐκεῖνοι πού ἦταν φτωχοίβρέθηκαν ξαφνικά νά εἶναι πλούσιοιΚατελήφθησαν τεράστιες ποσότητες χρυσοῦ καί ἀργύρουἐπίχρυσων σκευῶν καί πολύτιμων λίθωνμεταξωτῶν καί σατένγουναρικῶν καί κάθε εἴδους πλούτου πού βρίσκεται ἐπί τῆς γῆς". 


 λεηλασία τῆς πλουσιότερης πόλης τῆς Χριστιανοσύνηςπού ἦταν τό δέλεαρ πού εἶχε προσφερθεῖ στούς Σταυροφόρουςπροκειμένου νά παραβοῦν τούς ὅρκους τουςπραγματοποιήθηκε ὑπό τό πνεῦμα ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοιἔχοντας ἅπαξ παραβεῖ τίς δεσμεύσεις τουςκαθίστανται πλέον ἀχαλίνωτοιἍπαξ καί ἐγκατέλειψαν τήν ἀποχή καί τήν ἁγνότητά τουςοἱ τελευταῖοι ἐπιδόθηκαν σέ κάθε εἴδους ὄργια».



EDWIN PEARS,  Ἅλωση τῆς Κωνσταντινούπολης τό 1204σελ. 360-361.