ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΕI (στην εποχή του διαδικτύου)

Βασικά σημεία της πρότασης (συνέχεια από το ΑΡΧΑΓΓΕΛΩΝ ΤΟΠΟΣ)

4. Τα συγγράμματα (έντυπα ή σε ηλεκτρονική μορφή) θα υποδεικνύονται από τους διδάσκοντες και η αγορά τους θα επιβαρύνει τους υποψήφιους. Επιπλέον, οι διδάσκοντες μπορούν να αναρτούν τις σημειώσεις των στο διαδίκτυο.

5. Ίσως αξίζει να εξετασθεί και η περίπτωση της εισαγωγής μιας επιπλέον

εξέτασης υπό μορφή τεστ, με ερωτήσεις που αφορούν την ύλη όλων των

μαθημάτων του Λυκείου, αλλά και ευρύτερα θέματα, με σκοπό την

αξιολόγηση και επιβράβευση της γενικότερης κατάρτισης των υποψηφίων.

Αυτό θα είναι και ένας λόγος να μην παραμελήσουν (οι μαθητές της Ελλάδας)

τις λυκειακές των σπουδές.

6. Για την εισαγωγή στα ΤΕΙ δεν έχομε αρκετά επεξεργασμένη πρόταση λόγω της πολύ μεγαλύτερης ποικιλίας των μαθημάτων σε αυτά και του εξειδικευμένου της ύλης από το πρώτο έτος σε πολλά Τμήματα. Πιστεύουμε να είναι εφικτή και εδώ αρκετή ομαδοποίηση των μαθημάτων του Α έτους, το πρόβλημα όμως συνίσταται στο ότι, με τη σημερινή νοοτροπία της μεγάλης πλειονότητας των μαθητών (και των ελληνικών οικογενειών περισσότερο), πολύ λίγοι εξ αυτών θα τα προτιμούν και θα παρακολουθήσουν τα αντίστοιχα μαθήματα, αν αυτά είναι διαφορετικά από εκείνα των ΑΕΙ. Αν από το άλλο μέρος οι υποψήφιοι των ΤΕΙ υποχρεωθούν να παρακολουθήσουν τα ίδια μαθήματα με αυτούς για τα ΑΕΙ, πολύ φοβόμαστε πως ο αριθμός αυτών που θα τα καταφέρουν θα είναι αρκετά μειωμένος και πολλά Τμήματα ΤΕΙ, όχι μεγάλης ζήτησης, θα μείνουν χωρίς φοιτητές.

Πλεονεκτήματα της πρότασης

α) Απελευθερώνεται το Λύκειο από το βραχνά των εισαγωγικών εξετάσεων.

β) Διατηρείται το αδιάβλητο των εξετάσεων, το οποίο αποτελεί και το μόνο, αλλά πολύ σημαντικό, προτέρημα του τωρινού συστήματος.

γ) «Εισάγονται» όλοι όσοι θέλουν να ακολουθήσουν Πανεπιστημιακές σπουδές, προάγονται όμως στο Β έτος, όσοι πετύχουν στις εξετάσεις του Α έτους. Έτσι δεν τίθεται και θέμα συζήτησης περί «βάσης του 10» ή εισαγωγής σε Σχολές Τμημάτων το Α έτος και επιλογής του τμήματος στο Β έτος, που είναι μια από τις προτάσεις που κυκλοφορούν. Μια τέτοια διαδικασία συνεπάγεται άμεση εμπλοκή των Πανεπιστημιακών, μέσω των εξετάσεων και της βαθμολογίας στα μαθήματα του Α έτους, και επειδή δε μπορεί να υπάρξει εγγύηση για την αντοχή τους σε έξωθεν και έσωθεν πιέσεις για ευνοϊκή μεταχείριση κάποιων φοιτητών, θα πληγεί το αδιάβλητο της επιλογής για το Β έτος, τουλάχιστον σε τμήματα υψηλής ζήτησης.

δ) Καλύπτεται το Α έτος των Πανεπιστημιακών σπουδών με πολύ μειωμένο κόστος για το κράτος (τα εξοικονομούμενα χρήματα μπορούν να καλύψουν άλλες εκπαιδευτικές ανάγκες) λόγω μείωσης των διάφορων φοιτητικών παροχών (σίτιση, στέγαση, συγγράμματα, κλπ) για ένα ολόκληρο ακαδημαϊκό έτος. Επίσης θα υπάρξει μείωση των οικογενειακών δαπανών πολλών υποψηφίων φοιτητών μια και δε θα χρειαστούν να φύγουν από τα σπίτια τους. Θα ζημιωθεί βέβαια, στις έδρες των περιφερειακών Ιδρυμάτων, κάποιος όχι αμελητέος αριθμός ιδιοκτητών ενοικιαζόμενων δωματίων και διαμερισμάτων και άλλων επαγγελματικών κλάδων, παροχής υπηρεσιών κυρίως, λόγω της μείωσης του χρόνου διαβίωσης των φοιτητών στα εκεί Ανώτατα Ιδρύματα. Τέτοιες παράπλευρες συνέπειες βέβαια δε μπορούν να έχουν θέση αντεπιχειρημάτων.

ε) Οι υποψήφιοι θα μπορούν να αλλάξουν αντικείμενο σπουδών (κάτι που με το σημερινό σύστημα είναι απαγορευτικό ή πολύ δύσκολο και με κόστος σοβαρής καθυστέρησης στο χρόνο σπουδών).

στ) Θα καταργηθούν οι προνομιακές εισαγωγές στα ΑΕΙ διάφορων ομάδων υποψηφίων, διότι οι εγγραφές θα γίνονται στο Β έτος σπουδών, αφού έχουν περάσει επιτυχώς το Α έτος. Επίσης θα μπορεί ο καθένας να αρχίσει Πανεπιστημιακές σπουδές, όποτε θέλει. Θα διευκολύνονται ακόμη και οι Έλληνες του εξωτερικού και υποψήφιοι άλλων εθνικοτήτων, που επιστρέφουν ή θέλουν να σπουδάσουν στην Ελλάδα, αν και θα έχουν παρακολουθήσει διαφορετικό πρόγραμμα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Συμπερασματικά, θα δίνεται η δυνατότητα σπουδών σε οιονδήποτε έχει απολυτήριο Λυκείου και σε όποιο χρόνο επιθυμεί.

ζ) Θα παρέχεται η δυνατότητα υψηλού επιπέδου διδασκαλίας με την επιλογή των καλύτερων Πανεπιστημιακών δασκάλων και τη βοήθεια διάφορων εποπτικών μέσων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο διαδίκτυο και τα οποία, για διάφορους λόγους, δεν είναι διαθέσιμα σε πολλές αίθουσες διδασκαλίας.

η) Επειδή με το προτεινόμενο σύστημα επιλογής θα επιλέγονται όσοι έχουν περάσει επιτυχώς όλα τα μαθήματα του πρώτου έτους, θα μειωθεί δραστικά η καθόλου κολακευτική κατάσταση των Ελληνικών ΑΕΙ με τους περισσότερους των φοιτητών, και ιδιαίτερα τους Αετείς, να παραμελούν λίγο ή πολύ τις σπουδές των και να μεταφέρουν μαθήματα στα επόμενα έτη με αρκετά ανεπιθύμητα επακόλουθα (παράταση του συνολικού χρόνου σπουδών με αποτέλεσμα και την οικογενειακή και κρατική οικονομική επιβάρυνση, κατακερματισμός και ελαχιστοποίηση της διαδικασίας μάθησης και κατάρτισης, κλπ).

θ) Με μια τέτοια διαδικασία θα μπορούσε να λυθεί και το πρόβλημα της καθιέρωσης δυο κύκλων πανεπιστημιακών σπουδών, ενός τριετούς αρχικά και ενός διετούς στη συνέχεια. Καλύπτοντας το Α έτος σπουδών με τον προτεινόμενο τρόπο, θα μπορούσαν τα επόμενα τρία έτη (για τα τμήματα τετραετούς τώρα φοίτησης τουλάχιστον) να θεωρηθούν πως αποτελούν τον τριετή κύκλο.

Πρόσθετες προτάσεις και παρατηρήσεις

Ένα τέτοιο σύστημα επιλογής θα μπορούσε να δοκιμαστεί με το να εφαρμοστεί για ένα ποσοστό θέσεων σε μερικά ή όλα τα ΑΕΙ, έστω και για ένα μεταβατικό διάστημα αρχικά και κατόπιν, αν αποδειχτεί ότι είναι λειτουργικό, να καθιερωθεί είτε ως το μοναδικό ή παράλληλα με το τρέχον σύστημα επιλογής ή όποιο άλλο παρεμφερούς μορφής αποφασιστεί. Μια τέτοια ρύθμιση θα δίνει και τη δυνατότητα στους υποψήφιους να διαλέγουν οι ίδιοι με ποιο τρόπο θέλουν να εισαχθούν στα ΑΕΙ, αυτόν που με διάφορες παραλλαγές εδώ και δεκαετίες έχει ακυρώσει εν πολλοίς τους εκπαιδευτικούς σκοπούς του Λυκείου, έχει κάνει μίζερη τη ζωή δυο γενεών αποφοίτων του και έχει επιβαρύνει τα οικονομικά εκατομμυρίων οικογενειών, ή τον προτεινόμενο.

Αυτή η διαδικασία εκπαίδευσης και επιλογής μπορεί να εφαρμοστεί και αν επιλεγεί ένα προκαταρκτικό έτος σπουδών για την εισαγωγή στα ΑΕΙ (και ΤΕΙ τότε). Επειδή, στην περίπτωση αυτή, το επίπεδο της διδακτέας ύλης θα είναι χαμηλότερο του πρώτου πανεπιστημιακού έτους, τα μαθήματα θα μπορούσαν να διδαχτούν από επιλεγμένους καθηγητές της Μέσης Εκπαίδευσης. Και στην περίπτωση αυτή ισχύουν, με κάποιες προσαρμογές, οι ως άνω προτάσεις 1 έως 5, εξακολουθούν δε να υφίστανται και εκ των προαναφερθέντων πλεονεκτημάτων τα (α), (β), (ε), (στ) και (ζ).

Μέσω του διαδικτύου επίσης πρέπει να γίνεται ενημέρωση (με συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης ή άλλες μορφές παρουσίασης) για το περιεχόμενο των σπουδών, τα αντικείμενα και τις προοπτικές απασχόλησης για τους αποφοίτους των Τμημάτων των ΑΕΙ και ΤΕΙ.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Αυτά μπορούν και πρέπει να γίνουν από τώρα, ασχέτως με την οιαδήποτε αλλαγή στον τρόπο πρόσβασης στα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Αντί του μαθήματος του Επαγγελματικού Προσανατολισμού, που διδάσκεται στο Λύκειο από έναν άνθρωπο, σε μια αίθουσα και μέσα από ένα βιβλίο, το τι είναι και τι γνώσεις, δεξιότητες και χρόνο εκπαίδευσης απαιτεί το κάθε επάγγελμα μπορεί να διδαχτεί πολύ καλύτερα μέσα στους χώρους εργασίας και από αυτούς που το εξασκούν. Μέσα από το διαδίκτυο μπορεί να δει και να ακούσει κανείς εκπροσώπους από όλα τα επαγγέλματα, τους περισσότερους μάλιστα και στους χώρους της εργασίας των. Έτσι οι μαθητές θα μπορούν να αποκτήσουν έγκαιρα, αρκετά πριν αποφοιτήσουν από το Λύκειο, μια αρκετά ικανοποιητική εικόνα για τη φύση, τις απαιτήσεις και τις προοπτικές των διάφορων επαγγελμάτων.

Όσον αφορά το θέμα της παραπαιδείας δεν είναι σαφές τι εξελίξεις θα υπάρξουν. Το πιθανότερο, αν επιλεγεί η πρώτη πρόταση, να μειωθεί (και ο αριθμός των μαθητών ή/και ο χρόνος που θα παρακολουθούν φροντιστηριακά μαθήματα). Πιθανότατα να υπάρξει και εμπλοκή Πανεπιστημιακών. Αν επιλεγεί το προκαταρκτικό έτος σπουδών, δε νομίζομε πως θα μειωθούν αισθητά. Αν όμως υπάρξει σημαντική μείωση της ζήτησης για φροντιστηριακή υποστήριξη, θα πρέπει η πολιτεία να εξετάσει πώς θα αντιμετωπιστεί το μέγα πρόβλημα της εργασίας των πολλών δεκάδων χιλιάδων απασχολούμενων στην παραπαιδεία (έχοντας αυτό ως κύριο έργο ή ως συμπληρωματικό του εισοδήματός των στην περίπτωση των διορισμένων εκπαιδευτικών). Δυστυχώς στις συζητήσεις για το πρόβλημα της παραπαιδείας η επισήμανση αυτής της παραμέτρου σπάνια γίνεται, δε μπορεί όμως ούτε αυτό το πρόβλημα να χρησιμοποιηθεί ως αντεπιχείρημα κατά της συγκεκριμένης πρότασης.

Περικλής Τσέκερης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Φυσικής, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

(tsekeris@uoi.gr)

Γιάννης Δημολιάτης, Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων